Γαζής, Άνθιμος

Γαζής Άνθιμος . Μεγάλη πνευματική μορφή της προεπαναστατικής και επαναστατημένης Ελλάδας του 1821 (1764 - 1828). Γεννήθηκε στις Μηλιές του Πηλίου και το όνομά του ήταν Αναστάσιος Γκάζαλης. Άρχισε τις σπουδές του στην πατρίδα του και τις συνέχισε στηΖαγορά. Το 1796 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου χειροτονήθηκε διάκονος και αργότερα ιερέας. Το 1797 έγινε εφημέριος της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στη Βιέννη και άρχισε να μελετά φιλοσοφία και μαθηματικά, για να μεταδώσει τα φώτα της Δύσης στηνΕλλάδα. Εκτός από τη συγγραφική δραστηριότητά του άρχισε να τυπώνει βιβλία και να συμπαραστέκεται στους άλλους λόγιους της εποχής του. Το 1816 πήγε στην Οδησσό, έδρα της Φιλικής Εταιρείας, όπου του ανατέθηκε η αρχηγία από το Σκουφά. Βλέποντας όμωςο Γαζής ότι δεν είχε φτάσει η κατάλληλη στιγμή για την εξέγερση, δέχτηκε να γίνει μέλος και το 1818, παραμερίζοντας κάθε δισταγμό, έγινε ένας από τους διοικητές της εταιρείας. Στις παραμονές της Επανάστασης πήγε στη Ρούμελη για να κατηχήσει εκεί οπλαρχηγούς. Πρωτοστάτης της εξέγερσης του Πηλίου, αναγκάστηκε μετά την αποτυχία της να κατεβεί στην αγωνιζόμενη Ελλάδα, όπου έγινε μέλος του Άρειου Πάγου και εκπροσωπούσε τη Θεσσαλία στις εθνικές συνελεύσεις. Αργότερα έγινε σχολάρχης στην Τήνο και μετά στη Σύρο, όπου και πέθανε. Στη συγγραφική του δράση συγκαταλέγονται: Μετάφραση της "Γραμματικής των Φιλοσοφικών Επιστημών" του Βενιαμίν Μαρτίνου και της "Αστρονομίας" του Λαλάντ. Έγραψε: "Πίναξ γεωγραφικός της Ελλάδος με τα παλιά και νέα ονόματα" (1800), "Πίναξ γεωγραφικός της Ευρώπης" (1801), "Ελληνική βιβλιοθήκη" (1807), "Λεξικόν ελληνικόν" (1809 - 1816), έργο τρίτομο. Το 1811 άρχισε την έκδοση του πρώτου ελληνικού περιοδικού με τον τίτλο "Λόγιος Ερμής", του οποίου η έκδοση συνεχίστηκε για δέκα συνεχή χρόνια.