Σχεδίαση μετακρατικής πολιτείας

Το παρόν πόνημα εξετάζει τις μεταλλάξεις της κυριαρχίας στην ύστερη νεωτερικότητα υπό το πρίσμα της διεθνούς κανονιστικής θεωρίας. Ανιχνεύει τις δυνατότητες οργάνωσης της δημόσιας εξουσίας σε μια μετακρατική πολιτεία: μια συντεταγμένη πολλαπλότητα αλληλεξαρτώμενων και συγκυρίαρχων δρώντων. Η ανάδυση τέτοιων μορφών οργανωμένης συγκυριαρχίας ή συναρχίας στην Ευρώπη αποτελεί μια από τις κορυφαίες στιγμές στην εξέλιξη της διεθνούς οργάνωσης.[...]

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Το βιβλίο του αν. καθηγητή Δημήτρη Χρυσοχόου αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον εγχείρημα. Ο ίδιος το αποκαλεί «αναμέτρηση με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η «τέχνη τού θεωρείν» γύρω από την οργάνωση της δημόσιας εξουσίας εντός και εκτός συνόρων». Ο συγγραφέας υιοθετεί την άποψη του Martin Wight, ο οποίος είδε τη θεωρία των Διεθνών Σχέσεων ή, όπως την ονόμαζε, τη Διεθνή Θεωρία ως μελέτη πολιτικής φιλοσοφίας ή πολιτικού στοχασμού, μέσα από την εξέταση των βασικών παραδοσιακών σχολών σκέψης των Διεθνών Σχέσεων. Ενώ ο συμπεριφορισμός απέβλεπε σε ένα είδος θεωρίας που προσέγγιζε την επιστήμη, η θεωρία του Wight ήταν τέτοια που προσέγγιζε τη φιλοσοφία, σημειώνει ο Hedley Bull στο δοκίμιό του «ο Martin Wight και η θεωρία των διεθνών σχέσεων», που περιλαμβάνεται στην ελληνική έκδοση του βιβλίου τού Wight «Διεθνής Θεωρία. Τα τρία ρεύματα σκέψης» (εκδόσεις «Ποιότητα», Αθήνα 1988).

Η μελέτη του Δημήτρη Χρυσοχόου επιχειρεί να απαντήσει σε ορισμένα κομβικά ερωτήματα. Οπως, για παράδειγμα, πώς αντιλαμβανόμαστε σήμερα τη συμβολή της διεθνούς κανονιστικής θεωρίας στην ανάδειξη νέων πολιτειολογικών κατηγοριών που υπερβαίνουν τις συμβατικές δομές της διεθνούς οργάνωσης; Πώς σχετίζονται αυτές οι κατηγορίες με τις σύγχρονες μεταλλάξεις της κρατικής κυριαρχίας και την ανάδυση νέων μορφών οργανωμένης συγκυριαρχίας ή συναρχίας στην Ευρώπη;

Ο Δημήτρης Χρυσοχόου προχωρεί σε μια μετακρατική ανάγνωση της ευρωπαϊκής πολιτικής συγκρότησης, στρέφοντας το ενδιαφέρον της έρευνας από τη διερεύνηση της κρατικής δράσης και συμπεριφοράς στο γεγονός ότι, σήμερα, ζητήματα πολιτείας αποτελούν αναπόσπαστο πλέον μέρος μιας κοινής ερευνητικής διάταξης γύρω από τη μετάβαση της σύνθετης ευρωπαϊκής τάξης σε ένα σύστημα μετακρατικής συναρχίας. Το βιβλίο ανιχνεύει τις δυνατότητες οργάνωσης της δημόσιας εξουσίας στο πλαίσιο ενός καινοφανούς πολιτικού σχηματισμού: μιας συντεταγμένης πολλαπλότητας αλληλεξαρτώμενων και συγκυρίαρχων δρώντων. Η ανάδυση νέων μορφών συναρχίας αποτελεί μία από τις κορυφαίες στιγμές στην εξέλιξη της διεθνούς οργάνωσης.

Σε αυτή τη βάση, η μετακρατική σχεδίαση που προτείνει η μελέτη του Χρυσοχόου, επιχειρεί να συγκεράσει την οπτική της πολιτικής θεωρίας και της ιστορίας των ιδεών για να αναδείξει τη φύση και τη δυναμική του μεταβεστφαλιανού συστήματος κυριαρχίας και τη μετάβαση της Ευρώπης σε νέες δομές θεσμοθετημένης συνδιάθεσης. Η μελέτη θέτει το ζήτημα των πολλαπλών μεταλλάξεων της κρατικής κυριαρχίας και διερευνά το πέρασμα από ένα μακρινό βεστφαλιανό σύμπαν προς έναν νέο πολιτικό αστερισμό. Αποτελεί μια χρήσιμη συμβολή στη συζήτηση γύρω από την εξέλιξη των ευρωπαϊκών σπουδών και τη διερεύνηση των νέων τάσεων που διαμορφώνονται σήμερα στη θεωρία των Διεθνών Σχέσεων.

Η μελέτη αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί και συνέχεια της προηγούμενης εργασίας του Δημήτρη Χρυσοχόου, «Δοκίμιο για τη Διεθνή Θεωρία. Νέες μορφές κυριαρχίας και συναρχίας» («Παπαζήσης», 2006). Μας το επιβεβαιώνει και ο ίδιος ο συγγραφέας με εύστοχο τρόπο στο επίμετρο του παρόντος έργου: «Ο λόγος περί συναρχίας, πέραν της όποιας συμβολής του στη διερεύνηση ενός πιθανού πολιτικού προορισμού της Ε.Ε., καλείται σήμερα να αναδείξει μία από τις πιο δημιουργικές ιδιότητες της "τέχνης του θεωρείν": την ανανέωση της εμπειρίας με αναφορά στην "ανήσυχη" ή "στοχαστική" πορεία της κυριαρχίας από ένα μακρινό βεστφαλιανό σύμπαν που συνδύαζε την αυτοκυβέρνηση με την ανεξαρτησία, σε έναν νέο μετακρατικό αστερισμό. Και είναι αυτός ακριβώς ο λόγος περί συναρχίας που επιτρέπει στη διεθνή θεωρία να ανακτήσει κάποιες από τις ιδιότητές της ως τέχνης, ικανής να χειραφετεί προκαλώντας την υπέρβαση, να αναδεικνύει επιδιώκοντας την ανατροπή, να αμφισβητεί επιζητώντας την κατανόηση, οδηγώντας τη μεγάλη περιπέτεια της νόησης σε νέους προορισμούς».



ΣΩΤΗΡΗΣ ΝΤΑΛΗΣ (Πολιτικός επιστήμονας- διεθνολόγος, δρ Πανεπιστημίου Αθηνών

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 08/02/2008