Το κυπριακό ζήτημα 1878 - 1960

Το βιβλίο του Ευάνθη Χατζηβασιλείου "Το κυπριακό ζήτημα, 1878-1960: η συνταγματική πτυχή", φιλοδοξεί να αποτελέσει μια συνολική ανάλυση της συνταγματικής ανάπτυξης της Κύπρου κατά την περιόδο της βρετανικής κυριαρχίας. Η μελέτη υποστηρίζει ότι η κυπριακή συνταγματική ανάπτυξη περιορίστηκε και στρεβλώθηκε σε βαθμό δραματικό, λόγω των διεθνοπολιτικών προτεραιοτήτων της Βρετανίας. Η διαδικασία αυτή προσέλαβε γιγάντιες διαστάσεις κατά τη δεκαετία του 1950, οπότε, αντιμετωπίζοντας σοβαρές δυσκολίες στη Μέση Ανατολή, και θεωρώντας απαραίτητη τη διατήρηση της φιλίας της Τουρκίας στην ευρύτερη αυτή περιοχή, το Λονδίνο είχε ως προτεραιότητα όχι τόσο να εκπονήσει ένα εφαρμόσιμο συνταγματικό κείμενο, αλλά να μη δυσαρεστήσει την 'Αγκυρα, έστω και αν θεωρούσε παράλογες τις απαιτήσεις της στο θεσμικό πεδίο. Η πολιτική του Λονδίνου, ιδιαίτερα η δήλωση της διπλής αυτοδιάθεσής (διχοτόμησης) του 1956 και το σχέδιο Μακμίλλαν του 1958, δημιούργησε τετελεσμένα, τα οποία μοιραία επηρέασαν και την τελική διευθέτηση του 1959 οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και η εκπόνηση του Συντάγματος του 1960 εξετάζονται σε ιδιαίτερο κεφάλαιο. Το βεβαρημένο αυτό συνταγματικό παρελθόν καταδεικνύει ότι σε ένα νέο Σύνταγμα, σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού, θα πρέπει να μειωθεί κατά το δυνατόν η επιρροή των διεθνοπολιτικών παραγόντων (και ιδιαίτερα των αναγκών που θεωρεί ότι έχει η Τουρκία). Αλλιώς, το Σύνταγμα θα επηρεαστεί ξανά από τις ανάγκες της διεθνούς πολιτικής και θα αποτύχει να καλύψει τις ανάγκες της ίδιας της κυπριακής κοινωνίας.