Λέων ο Σγουρός

Ο ήρωάς του, Λέων ο Σγουρός, είναι ο Έλληνας με την άμετρη αγάπη του προς την Πατρίδα, «Κλείστε βαθιά μες την καρδιά την όμορφη Ελλάδα κι η δόξα δεν αργεί κοντά μας να γυρίσει»· και την άφατη αγάπη του προς το ιδανικό της Ελευθερίας, «... είναι χωρίς αξία να ζεις σ' ετούτη τη ζωή, δίχως ελευθερία». Τα δυο αυτά ιδανικά, Πατρίδα - Ελευθερία, αποτελούν το πολικό αστέρι του Κώστα Σταμάτη, που αδιάσπαστα υμνεί στο Έπος του- είναι οι δυο άξονες, επάνω στους οποίους κινείται ο θεσπέσιος δημιουργός με ανάερους στίχους και θεϊκή αύρα, η οποία ξεπηδά από τα νοήματα και τις λέξεις, τις αλωνισμένες επάνω στις σκληρές πέτρες της δοκιμασίας με καταιγισμό εικόνων και παραστάσεων.
Είναι ο Έλληνας με τις πολλές αρετές, την τιμιότητα, «και αν στην ξένη, ως πολεμώ, και πέσω και αποθάνω, θα 'μαι σαν όλους τους δειλούς, θα 'μαι ο πουλημένος», τη διάκριση «οι άνθρωποι όσα έχουνε ποτέ δεν τους αρκούνε [...] και την ψυχή τους δίνουνε στον Μαμωνάν αφέντη»· την ευσέβεια, «κι εστόλιζαν με ασηφώς και με ουράνια τόξα ψηλά τον Παντοκράτορα, τη θεία Πλατυτέρα», «καθώς μια λύτρωση γλυκιά χύνεται στην καρδιά τους»· τη δικαιοσύνη, τη φιλία, τον σεβασμό προς τους νεκρούς και τους αιχμαλώτους, αλλά και άτεγκτος και σκληρός προς τους προδότες και εχθρούς της πατρίδας «της προδοσίας η τιμή, θάνατος είναι μόνο».
Και παράλληλα εμψυχώνει τους αγωνιστές με τις γνωμικές του ρήσεις ότι «θα κάμουνε το θαύμα τους οι Έλληνες σαν πάντα, που πολεμάν για λευτεριά, μ' όποιον εχτρό κι αν έχουν».