Οι επικίνδυνες τάξεις

Κάποιοι άνθρωποι κρίνονται ως επικίνδυνοι με βάση τις πράξεις τους: εγκλήματα, κλοπές, φόνοι, βιασμοί. Υπάρχουν όμως και ολόκληρες ομάδες που θεωρούνται επικίνδυνες εξαιτίας της κοινωνικής τους κατάστασης: επαίτες, περιπλανώμενοι, περιθωριοποιημένοι. Με μια λέξη: φτωχοί. Δεν έχουν κάνει τίποτα το κακό, δεν έχουν διαπράξει κάποιο αδίκημα και παρόλα αυτά είναι ύποπτοι και άρα επικίνδυνοι. Πότε και γιατί αρχίσαμε να φοβόμαστε τους «έσχατους»; Και τι έχει αλλάξει με την πάροδο των αιώνων;

Το βιβλίο «Οι Επικίνδυνες Τάξεις: μία κοινωνική Ιστορία της φτώχειας από τη νεότερη εποχή ως σήμερα» υφαίνει το νήμα μιας ιστορίας αιώνων που ξεκινά από την αυγή της νεότερης εποχής, όταν για πρώτη φορά ο φτωχός χάνει την ιερή διάσταση που είχε κατά τον Μεσαίωνα και στα μάτια των κυρίαρχων κοινωνικών ομάδων γίνεται ο ίδιος υπαίτιος της κατάστασής του. Έτσι ξεκινά μια διαδικασία εγκληματοποίησης, όπου επαίτες, περιπλανώμενοι και ξένοι αρχίζουν να εκλαμβάνονται ως απειλή.

Η κοινωνία μετασχηματίζεται σταδιακά υπό την ώθηση μιας ολοένα ανερχόμενης αστικής τάξης, η οποία θριαμβεύει επί των υπόλοιπων κοινωνικών ομάδων: επιβάλλει μια νέα κουλτούρα κι έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, απαιτεί την ευπρέπεια στις πόλεις και στις συμπεριφορές των ανθρώπων που τις κατοικούν, υπερασπίζεται με κάθε μέσο την ιδιοκτησία και την ασφάλεια.

Η ιδέα ότι συνιστούν κοινωνικό κίνδυνο οι φτωχοί, και πιο πρόσφατα οι αγρότες και οι εργάτες, γίνεται κυβερνητική πρακτική, μετατρέπεται σε νόμους, επιλέγει τους ανθρώπους που πρέπει να τίθενται υπό επιτήρηση και, εφόσον κριθεί απαραίτητο, να απομονώνονται ή να φυλακίζονται μακριά από τον κοινωνικό ιστό. Πρόκειται για μια ιστορία που ξεκινά από τον 16ο αιώνα και φτάνει μέχρι τις μέρες μας, αναδεικνύοντας μια δυσάρεστη συνέχεια.