Ο καπνός

Ότι έγραψε ο Τουργκένιεφ, το διαποτίζει η αγάπη και η συμπάθεια για τον άνθρωπο, τη φύση, τη γυναίκα, το παιδί και την πατρίδα, που δεν τη βλέπει με το πικρό χιούμορ του Γκόγκολ, ούτε με τη συγκαταβατική ειρωνεία του Γκοντσρόβ, μα με την ήρεμη μελαγχολία, με κάποια ανησυχία για το μέλλον της. Αυτή η μελαγχολία, αυτή η αγάπη για τον άνθρωπο, που όλα τα συγχωρεί, η πίστη του στην αλήθεια, η πίστη του στη δύναμη και την αγνότητα του λαού, περνάνε σαν ένα χρυσό νήμα μέσα από το πολύχρωμο υφαντό των έργων του...
Στον «Καπνό» παρ’ όλο που επιφανειακά πρόκειται για μια σύγκρουση ερωτική, το βαθύτερο θέμα παραμένει κοινωνικό. Ο Λιτβίνοβ αντιπροσωπεύει το καινούργιο πνεύμα. ενώ η Ειρήνη Πάβλοβνα, όσο κι αν πασχίζει να πασχίζει απ’ το σάπιο περιβάλλον των αριστοκρατών-κτηματιών, μένει κατά βάθος μια εγωίστρια, που δεν τολμάει να θυσιάσει τίποτα, ούτε καν στον έρωτα.
Γραμμένος με την απλότητα ενός Ντίκενς και την ψυχολογική διεισδυτικότητα ενός Ντοστογιέβσκι, ο «Καπνός» γίνεται ο καθρέφτης μιας ολόκληρης εποχής.