Πολιτική Υγείας

Το σύστημα υγείας στην Ελλάδα ασθενεί. Τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας παρέχουν συχνά υποβαθμισμένες και αποσπασματικές υπηρεσίες, και μάλιστα με σπάταλο και κοινωνικά άνισο τρόπο. Βασική αιτία αυτής της παθογένειας του συστήματος αποτελεί η έλλειψη ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής Πολιτικής Υγείας.
Αυτό το βιβλίο συμβάλλει στη διαμόρφωση σύγχρονης Πολιτικής Υγείας και περιέχει κείμενα προβληματισμού, κριτικής και προτάσεων για την πορεία του ΕΣΥ μέχρι σήμερα, καθώς και για άλλους σημαντικούς τομείς της Πολιτικής Υγείας, όπως είναι ο χαρακτήρας και η πρακτική της σύγχρονης ιατρικής, η πρόληψη και η δημόσια υγεία, οι σχετικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κ.ά.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Το πρόσφατο βιβλίο του Γιάννη Τούντα Πολιτική Υγείας αποτελείται από κείμενα που καλύπτουν την τελευταία εικοσαετία και έχουν επίκαιρη και διαχρονική αξία. Και τούτο γιατί πραγματεύεται ζητήματα πολιτικής υγείας που απασχόλησαν και απασχολούν ακόμη και σήμερα βασικές συνιστώσες του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Φαίνεται ότι τα βασικά ζητήματα της πολιτικής υγείας που σχετίζονται με τις προτεραιότητες στη χάραξη και οικοδόμηση μιας αποτελεσματικής πολιτικής δεν έχουν ακόμη και σήμερα υλοποιηθεί και υπό την έννοια αυτή οι απόψεις του συγγραφέα είναι χρήσιμες όχι μόνο για τους ασχολούμενους με το συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο, αλλά και για τους σχεδιαστές και όσους εμπλέκονται στη λήψη των αποφάσεων. Στα περισσότερα από τα κείμενα που έχει συμπεριλάβει στο βιβλίο του ο Γιάννης Τούντας φαίνεται να υπάρχουν δύο έννοιες-πλευρές που απαντώνται στη φράση «πολιτική υγείας». Η μία έννοια σχετίζεται με το δεδομένο επιστημολογικό αντικείμενο της πολιτικής υγείας, που αποτελεί την επαγγελματική-επιστημονική του ενασχόληση. Ο συγγραφέας ασχολείται με τα ζητήματα της πολιτικής υγείας, που σχετίζονται με τον σχεδιασμό, την οργάνωση και την αξιολόγηση, δηλαδή με όλα εκείνα τα θέματα που θα αποδίδονταν στην αγγλική γλώσσα με τον όρο policy. Η συμβολή του στα θέματα αυτά, τόσο με τις προτάσεις του όσο και με την κριτική και τον προβληματισμό που αναπτύσσει κατά τη διαμόρφωση και εξέλιξη της πορείας του ΕΣΥ, είναι σημαντική και χρήσιμη για τους ερευνητές και όσους επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν επιστημονικές μεθόδους προσέγγισης.

Ταυτόχρονα όμως στο βιβλίο συνυπάρχει και η δεύτερη πλευρά της πολιτικής που συνδέεται με αυτό που ονομάζεται πολιτική και αποδίδεται με τον όρο politics. Ο συγγραφέας από την οπτική πλευρά ενός συνειδητοποιημένου πολίτη που βλέπει τις ατελέσφορες δράσεις στις πολιτικές των κομματικών σχηματισμών και τα συμφέροντα των ενσωματωμένων στο υφιστάμενο σύστημα (ιατρών και άλλων εργαζομένων), δεν διστάζει να ασκήσει κριτική στη νοσοκομειο-κεντρική λογική του ΕΣΥ που είναι η κυρίαρχη συνιστώσα του. Ταυτόχρονα, επισημαίνει εύστοχα τις ευθύνες όλων εκείνων που έχουν ως κυρίαρχη ιδεολογία τον «κρατισμό» και οι οποίοι φαίνεται να υποβαθμίζουν την παντελή απουσία πολιτικών δημόσιας υγείας, προαγωγής της υγείας και πρόληψης. Παρά την επιμονή του συγγραφέα στα θέματα αυτά για περισσότερα από 20 χρόνια τώρα, η πολιτική ατζέντα δυστυχώς δεν τα έχει συμπεριλάβει. Η τελευταία κινείται στο προνομιακό επίπεδο της περίθαλψης, κάτι που μάλλον θα απασχολεί την πολιτική υγείας και τα επόμενα χρόνια.

Αλλωστε σε αυτό το πεδίο έρχονται να συγκρουσθούν και να αντιπαρατεθούν οι απόψεις της πολιτικής υγείας σε όλα τα προηγμένα υγειονομικά συστήματα. Τούτο δεν διαφεύγει της προσοχής του έμπειρου και καλά ενημερωμένου για τις διεθνείς εξελίξεις συγγραφέα, ο οποίος έρχεται να κλείσει το βιβλίο του με προτάσεις πολιτικής που υποβλήθηκαν στην πολιτική ηγεσία. Η τελευταία φαίνεται ότι πολλές από αυτές τις προτάσεις πολιτικής τις έχει ενσωματώσει στην υπό εξέλιξη μεταρρύθμιση. Ανεξάρτητα από το αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί με τις απόψεις του συγγραφέα για την ενδεικνυόμενη συνταγή και τη θεραπεία του «άρρωστου» ΕΣΥ, δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει ότι είναι ενδιαφέρουσες και αποτελούν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο είναι δυνατόν να βασισθεί το πλαίσιο για μια αποτελεσματική και σύγχρονη πολιτική που οφείλει να έχει στο επίκεντρο τον χρήστη-ασθενή.



Δημήτρης Νιάκας (καθηγητής Διοίκησης-Διαχείρισης Υπηρεσιών Υγείας)

ΤΟ ΒΗΜΑ , 23-02-2003