Θέματα Παιδείας 100

Το ταξίδι που ξεκίνησαν τα «Θέματα Παιδείας» πριν από 25 χρόνια συνεχίζεται. Το περιοδικό γεννήθηκε σε δύσκολους καιρούς και πέρασε μέσα από φουρτούνες (διεθνής κρίση του εργατικού κινήματος, οικονομική κρίση, πανδημία, πόλεμοι…), ωστόσο, συνεχίζει Χωρίς χορηγούς και σπόνσορες, μα με σκαρί «παντός καιρού», να αρμενίζει ατενίζοντας τις πιο όμορφες θάλασσες «που δεν έχουμε ταξιδέψει ακόμα» (Ναζίμ Χικμέτ).

Γιατί τα «Θέματα Παιδείας» δεν είναι ένα ακόμη εκπαιδευτικό περιοδικό. Η σκέψη του ωρίμασε μέσα στους μικρούς και μεγάλους αγώνες για Ενιαία Λαϊκή Παιδεία, ήταν «τέκνο της ανάγκης» (Κ. Βάρναλης). Της ανάγκης για αντεπίθεση μαζική, πολιτική και ιδεολογική, αφού, όπως επισημαίνει η εισαγωγή του αφιερώματος για τα 100 του τεύχη, η πάλη για επιστήμη στην υπηρεσία του λαού, για μόρφωση ολόπλευρη και δημιουργική, για μια κοινωνία που η ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός θα είναι προϋπόθεση της ανάπτυξής της, φέρνει ξανά και ξανά στο προσκήνιο «τη δύναμη που δεν αρέσκεται σε μάχες οπισθοφυλακής, αλλά βλέπει μακριά, στη νίκη, την κοινωνική ανατροπή». Γι’ αυτό, τα Θέματα Παιδείας υψώνουν στο κατάρτι τους το κόκκινο λάβαρο, «τη σημαία της λογικής» (Μπρεχτ) και της επανάστασης. Κι ενώ το σύστημα προπαγανδίζει τις δεξιότητες, τη χρησιμοθηρική κατάρτιση και την αναζήτηση ατομικών ευκαιριών, τα Θέματα Παιδείας δίνουν καθημερινή μάχη για την κοινωνική διαπαιδαγώγηση του νέου ανθρώπου θέτοντας το ερώτημα «για ποιο σκοπό σπουδάζουμε» κι απαντώντας με το λογότυπό τους: τη ρήση του Δημήτρη Γληνού «Η μόρφωση είναι ζήτημα ζωής». Έτσι παρέχουν παιδεία με την έννοια της ιστορικής γνώσης αλλά και της προβολής του έργου μεγάλων λογοτεχνών, των πιο μεγάλων αγώνων στην ιστορία της εκπαίδευσης και των επιτευγμάτων της σοσιαλιστικής παιδαγωγικής και ψυχολογίας, της διαλεκτικής-υλιστικής κοσμοθεωρίας και βιοθεωρίας.

Γι’ αυτό η Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ σε δήλωσή της θεωρεί το περιοδικό «Θέματα παιδείας» «πολύτιμο “εργαλείο” γνώσης, σκέψης για εργαζόμενους γενικά, γονείς, για τον καθένα και την κάθε μια που προβληματίζεται, ενδιαφέρεται όχι μόνο για το δικό του, προσωπικό επάγγελμα και τις προσωπικές ανάγκες του, αλλά καταλαβαίνει τη σημασία της ευρύτερης ριζοσπαστικής γνώσης και μεθοδολογίας σκέψης και κρίσης που συνδέεται στενά με το εκπαιδευτικό σύστημα, τις επιστήμες και την έρευνα.».

Κι ο υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Έρευνας του ΚΚΕ, Κυριάκος Ιωαννίδης, τονίζει σε άρθρο του ότι το περιοδικό είναι ιδιαίτερα «όπλο στο χέρι του εκπαιδευτικού, του φοιτητή, του γονιού, όλου του εκπαιδευτικού κόσμου, που παλεύει για το σχολείο ενός νέου κόσμου χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς αδικία», ακριβώς γιατί δεν είναι ένα περιοδικό που απευθύνεται μόνο σε τεχνοκράτες «ειδικούς».

Το επετειακό τεύχος δίνει το λόγο σε κάποιους από τους εκλεχτούς συνεργάτες και αναγνώστες του περιοδικού, κι ο καθένας από την πλευρά του φωτίζει και μια ξεχωριστή συνεισφορά των «Θεμάτων Παιδείας» σ’ αυτήν την προσπάθεια. Το αφιέρωμα συνοδεύεται από την έμπρακτη απόδειξη της χρησιμότητας, την αναδημοσίευση κειμένων που παραμένουν επίκαιρα, όπως τα κείμενα για το Ενιαίο 12χρονο βασικό σχολείο σύγχρονης γενικής παιδείας και η μελέτη του Έβαλντ Ιλιένκοφ «Tο σχολείο πρέπει να μας μαθαίνει να σκεφτόμαστε».

Το 100ό τεύχος περιέχει ακόμη μελέτες, έρευνες και άρθρα όπως το κείμενο του εκπαιδευτικού Νέστορα Ξυλά για την τεχνητή νοημοσύνη, η αποκαλυπτική μελέτη του αναπληρωτή καθηγητή Παιδαγωγικής Χρήστου Τουρτούρα για τη θεσμοθέτηση των «Δημόσιων Ωνάσειων» σχολείων, η παρουσίαση από τον καθηγητή Γιώργο Τριμπέρη του προβληματισμού για την ακεραιότητα στην έρευνα και την κοινωνική ευθύνη των ερευνητών, καθώς και μια κριτική θέματος των φετινών Πανελλήνιων εξετάσεων στο μάθημα των Αρχαίων (με παράλληλο κείμενο του... Τζορτζ Όργουελ!) από το Γιώργο Σαραντόπουλο, μέλος του ΔΣ της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων.

Κι όπως πάντα στο περιοδικό μπορεί κανείς να βρει επίκαιρα άρθρα εκπαιδευτικής πολιτικής (για το Εθνικό Απολυτήριο, τα Τεχνικά γυμνάσια - «αναμορφωτήρια», τα ιδιωτικά ΑΕΙ) κ.ά. νέα από το μέτωπο της παιδείας, καθώς και το ιστορικό μήνυμα από τα 100 χρόνια της ΟΛΜΕ όπως αναδείχνεται από κείμενο του πρώην προέδρου της Δημήτρη Μπαλωμένου. Το περιοδικό κλείνει με αναφορά στην πολιτιστική κίνηση, με αναλυτική βιβλιοκρισία και σύντομη βιβλιοπαρουσίαση, με μια ξεχωριστή πρόταση βιβλίων για παιδιά.