Vanya

Ο «Vanya» του Σάιμον Στήβενς αποτελεί μια σημαίνουσα νέα διασκευή του διαχρονικού αριστούργηματος του Άντον Τσέχωφ «Ο θείος Βάνιας». Η έκδοση αυτή προσκαλεί το σύγχρονο κοινό να (ξανα)διαβάσει τον Τσέχωφ στον 21ο αιώνα, αναζητώντας τη διαχρονική απήχηση των προσώπων του, των υπαρξιακών τους αδιεξόδων αλλά και της ανθρώπινης φύσης πλημμυρισμένης χιούμορ και ζωή.
Ο Στήβενς εμβαθύνει στο τσεχωφικό κείμενο, επιλέγοντας τις στιγμές όπου οι διάλογοι των προσώπων αποτυπώνουν πλήρως την αντίληψή τους για τον εαυτό τους και τον κόσμο. Στη συνέχεια, συνθέτει μια δραματουργική παρτιτούρα όπου οι σκέψεις και τα συναισθήματά τους εναλλάσσονται με αξιοθαύμαστο ρυθμό, ως απόρροια του χαρακτήρα τους και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζουν.
Η διασκευή του Στήβενς διατηρεί τον θεματικό πυρήνα του έργου –την πλήξη, τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες και την απελπισμένη αναζήτηση νοήματος και σύνδεσης– ενώ εισάγει μια πρωτοποριακή θεατρική προσέγγιση. Μια βασική καινοτομία είναι η σκηνική διευκρίνιση ότι όλοι οι ρόλοι μπορούν να ερμηνευτούν από έναν μόνο ηθοποιό, ανοίγοντας με τον τρόπο αυτό έναν αξιοσημείωτο διάλογο ανάμεσα στο τσεχωφικό σύμπαν και στις σύγχρονες υποκριτικές προσεγγίσεις. Το άτομο μεταμορφώνεται σε ένα πολυπρόσωπο ον, γεμάτο αντιφάσεις, που ερμηνεύεται από ένα σώμα πέρα από τα όρια του φύλου.
Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής στο «Vanya» του Στήβενς; Ίσως είναι ο ίδιος με αυτόν του πρωτότυπου έργου του Τσέχωφ: ο άνθρωπος. Ατελής και ασχημάτιστος, διαρκώς μεταμορφωμένος από τα πολλά του πρόσωπα και τα προσωπεία του, συναρπαστικός στις αντιφάσεις του.
Η νέα εκδοχή του τσεχωφικού «Vanya» από τον Σάιμον Στήβενς απέσπασε το βραβείο Laurence Olivier for Best Revival (2024). Στην Ελλάδα μεταφράζεται για πρώτη φορά από την Δανάη Λουκάκη, ενώ παρουσιάζεται επί σκηνής από τον Γιώργο Καραμίχο στο «Υπόγειο» του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν.