Ατομική δικονομική προστασία του καταναλωτή στο ελληνικό και το ευρωπαϊκό δίκαιο

Η δικονομική προστασία του καταναλωτή, ως του ασθενούς συμβαλλομένου, συνιστά ζήτημα απτόμενο αμέσως του ενωσιακού δημοσίου συμφέροντος. Περαιτέρω, η προστασία του καταναλωτή, προκειμένου να καταστεί πλήρης και αποτελεσματική, εκτείνεται όχι μόνο στο ουσιαστικό πεδίο, αλλά διεισδύει πολλαπλώς και στο δικονομικό.
Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η οριζόντια και συστηματική επισκόπηση του συνόλου των δικονομικών πτυχών της προστασίας του καταναλωτή, από το στάδιο της διαγνωστικής δίκης μέχρι την αναγκαστική εκτέλεση. Συγχρόνως, επιχειρείται η καταγραφή της διαρκώς εξελισσόμενης νομολογίας του ΔΕΕ αναφορικά με την αρχή του αυτεπάγγελτου ελέγχου, καθώς και ο προσδιορισμός των δικονομικών μέσων υλοποίησης του ελέγχου αυτού στο εθνικό δικονομικό μας σύστημα, με την ελπίδα να καταδειχθεί η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής αυτής της αρχής στο εθνικό μας δίκαιο, χωρίς ισχυρούς κλυδωνισμούς.
Ειδικότερα, στο παρόν έργο κατά πρώτον οριοθετείται η έννοια του καταναλωτή τόσο στο ενωσιακό όσο και στο ελληνικό δίκαιο. Στη συνέχεια, εξετάζονται τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά τον προσδιορισμό των βάσεων διεθνούς δικαιοδοσίας σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 17-18 του Κανονισμού (ΕΕ) 1215/2012 (Βρυξέλλες Ια) για την εκδίκαση των αγωγών τις οποίες ασκούν οι καταναλωτές κατά των προμηθευτών, καθώς και των αγωγών που στρέφονται εναντίον τους. Εξετάζονται, επίσης, οι προϋποθέσεις καταρτίσεως μίας έγκυρης συμφωνίας παρεκτάσεως. Εξετάζονται, περαιτέρω, τα δυσχερή και ενδιαφέροντα ζητήματα της «ευρωπαϊκής» εκκρεμοδικίας. Επισημαίνεται, επίσης, ότι η παράβαση των κανόνων περί διεθνούς δικαιοδοσίας κατά την εκδίκαση των καταναλωτικών διαφορών ιδρύει κώλυμα διασυνοριακής αναγνωρίσεως και εκτελέσεως της δικαστικής αποφάσεως που θα εκδοθεί. Ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες είναι, περαιτέρω, οι αναπτύξεις σχετικά με το ζήτημα του αυτεπάγγελτου δικαστικού ελέγχου των καταχρηστικών ρητρών σε βάρος των καταναλωτών, υπό το πρίσμα αφενός της νομολογίας του ΔΕΕ και αφετέρου των αρχών της διαθέσεως και της συγκεντρώσεως του ελληνικού αστικού δικονομικού δικαίου.