Ασκήσεις αυτογνωσίας

Ποιητής της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, που παρά την ολιγογραφία του έχει υπηρετήσει με τα καλύτερα αποτελέσματα την ποιητική τέχνη, ο Χρίστος Ρουμελιωτάκης συγκεντρώνει στον ανά χείρας τόμο μια σειρά από κριτικές παρεμβάσεις του, οι οποίες έγιναν πάντοτε, όπως παρατηρεί στο προλόγισμά του, με αφορμή ένα βιβλίο. Τα ενδιαφέροντα του Ρουμελιωτάκη, όπως προκύπτουν από τα περιεχόμενα του τόμου, κινούνται σε διπλή κατεύθυνση και μοιράζονται ανάμεσα στην πολιτική και την ποίηση. Ως προς την πολιτική, ο Ρουμελιωτάκης έχει την ευκαιρία να μιλήσει για διάφορα πράγματα, τα οποία, όμως, αφορούν, με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, την ίδια περίοδο. Το βιβλίο του Πέτρου Στ. Μακρή - Στάικου «Κίτσος Μαλτέζος - Ο Αγαπημένος των Θεών» (2000) τον πηγαίνει στην πολιτική δολοφονία του Κίτσου Μαλτέζου επειδή θεωρήθηκε προδότης της Αριστεράς. Ο Ρουμελιωτάκης σχολιάζει την υπόθεση, γνωρίζοντας εκ των ένδον την ιστορία των κομμουνιστικών κομμάτων και των συχνά πέρα για πέρα ακραίων αποφάσεών τους. Το βιβλίο, πάλι, του Τάσου Κωστόπουλου «Η αυτολογοκριμένη μνήμη» (2005) κάνει τον Ρουμελιωτάκη να σκεφτεί πως ανεξάρτητα από την πορεία που έχει χαράξει η ιστοριογραφική έρευνα ή από τις ποικίλες πολιτικές διχογνωμίες που έχουν προκληθεί κατά καιρούς, το γεγονός για τον δωσιλογισμό παραμένει ένα: «Τα Τάγματα Ασφαλείας είχαν το animus της συνεργασίας με τον εχθρό, υπήρξαν εχθρικοί σχηματισμοί, υπηρέτησαν υπό τις άμεσες διαταγές των Αρχών Κατοχής και εξυπηρέτησαν τα συμφέροντα των Γερμανών κατακτητών, άρα έπρεπε να τιμωρηθούν». Με τη διαφορά, που μας λέει πολλά για τον ελληνικό μεταπόλεμο, ότι δεν τιμωρήθηκαν. Συνεχίζοντας με το έργο του Φίλιππου Ηλιού «Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος - Η Εμπλοκή του ΚΚΕ» (2004), ο Ρουμελιωτάκης παρατηρεί, σε ευνόητη σύμπνοια με τα συμπεράσματα του Ηλιού, ότι μπορεί το ΚΚΕ να μην ήθελε τον Εμφύλιο, αλλά αποδέχτηκε την πιθανότητα να οδηγήσει σε εμφύλιο η ένοπλη πάλη και ανέλαβε τον ρόλο του. Κι αν οι Αμερικανοί μπλέχτηκαν μέσω του άμεσου δόλου στην ιστορία του Εμφυλίου, οι Σοβιετικοί στάθμισαν με στρεβλό βλέμμα τα πράγματα απέναντι στη διάθεση του ΕΑΜικού κόσμου να πάρει τα βουνά, ποντάροντας στη στράτευσή του και στην αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων στα Βαλκάνια. Από τα λογοτεχνικά σχόλια του Ρουμελιωτάκη κρατώ τη θέση του για το ότι οι υπεύθυνοι της «Επιθεώρησης Τέχνης» έκαναν ό,τι μπορούσαν για να υπερβούν τα όρια του δογματισμού, χωρίς, όμως, και να ανατρέψουν την κομματική ορθοδοξία, καθώς και τις λεπταίσθητες παρατηρήσεις του για το ποιητικό έργο του Τάκη Σινόπουλου («ένα τοπίο θανάτου, μια έρημη, καθημαγμένη χώρα»), του Δημήτρη Δούκαρη («ήθελε να γκρεμίσει, ήθελε να κτίσει») και του Τάσου Γαλάτη («η μοίρα ενός ανθρώπου της εποχής μας»). Με λόγο απροσποίητο και επικοινωνιακό, με απόψεις που δεν καταλήγουν ποτέ σε προαποφασισμένα συμπεράσματα, με μια σαφώς ιστορική θεώρηση των γεγονότων και των φαινομένων, αλλά και με μιαν ευδιάκριτη ευαισθησία ως προς τον διαχωρισμό και την επισήμανση των ποιητικών αξιών στην ελληνική μεταπολεμική λογοτεχνία, ο Ρουμελιωτάκης μάς δίνει ένα βιβλίο μεγάλης ωριμότητας και προχωρημένης ευθυκρισίας.



ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 01/08/2008