Το άλλο εργατικό κίνημα

Ο εργάτης μάζα ήταν βάρβαρος και απολίτιστος, δεν έγινε μέλος σε κανέναν σύλλογο εργασιακής επιμόρφωσης, ήταν ανίκανος να συνάψει οποιαδήποτε ανακωχή με το κεφάλαιο, να κάνει δηλαδή το πρώτο βήμα της "σοσιαλιστικής" στρατηγικής για την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Ήταν όχλος, απρόβλεπτος, επιθετικός, επιρρεπής στη βία και απολίτικος. Οι ρυθμοί turnover που τον χαρακτήριζαν ήταν υψηλοί· η σύνθεσή του θύμιζε βαβυλωνιακό μωσαϊκό. Δεν στάθηκε δυνατό να αντιμετωπιστεί ούτε με τα όπλα της ποινικής καταστολής ούτε με τους νόμους ενάντια στον σοσιαλισμό. Στον βαθμό που διαμόρφωνε εναλλακτικές μορφές αγώνα ενάντια στον επαγγελματικό ρεφορμισμό και τους πραγματιστικούς του στόχους, εξελίχτηκε σε πρωταγωνιστή της προλεταριακής αυτοοργάνωσης, σφοδρό πολέμιο του διαχωρισμού των συνδικαλιστικών από τις πολιτικές οργανώσεις και μέλος των επαναστατικών εργοστασιακών οργανώσεων, στα μάτια του οποίου λειτουργούσαν ως το πρωτογενές κύτταρο της προλεταριακής εξέγερσης.