Τα ψηλά βουνά (δεμ) ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Τα Ψηλά βουνά, η υπέροχη νουβέλα του Ζαχαρία Παπαντωνίου, το θρυλικό πλέον βιβλίο της παιδικής λογοτεχνίας, πρωτοκυκλοφόρησε ως αναγνωστικό της Γ΄ Δημοτικού το 1918 από μια συντακτική επιτροπή στην οποία συμμετείχαν ιστορικές φυσιογνωμίες του εκπαιδευτικού δημοτικισμού: ο Αλέξανδρος Δελμούζος, ο Παύλος Νιρβάνας και ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης. Αν και η διάρκεια ζωής του βιβλίου ως προοδευτικού αναγνωστικού ήταν σύντομη (μόλις δυόμισι χρόνια, καθώς μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου το 1920 τα βιβλία της εκπαιδευτικής του μεταρρύθμισης πολεμήθηκαν με μένος), τα Ψηλά Βουνά επανήλθαν ως αναγνωστικό στην εκπαίδευση το 1974 — και δεν έπαψαν ποτέ να διαβάζονται. Γενιές και γενιές αναγνωστών μεγάλωσαν γοητευμένοι από τις περιπέτειες μιας παρέας 26 εννιάχρονων αγοριών που ακολουθούν την παρότρυνση του δασκάλου τους και, την περίοδο των καλοκαιρινών τους διακοπών, ανεβαίνουν να ζήσουν στα βουνά της Ρούμελης. Εκεί, οργανώνονται σε μια μικρή κοινότητα, αντιλαμβάνονται ο καθένας τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του, γίνονται υπεύθυνοι…


Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου γεννήθηκε το 1877 στο Καρπενήσι. Το 1890 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα· αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και γράφτηκε στην Ιατρική, χωρίς να αποφοιτήσει. Σε ηλικία 16 ετών ξεκίνησε να αρθρογραφεί στην εφημερίδα Ακρόπολις· στα φοιτητικά του χρόνια στράφηκε προς τη συγγραφή και τη δημοσιογραφία. Έως το 1898, οπότε κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του (Πολεμικά τραγούδια), συνέχισε να συνεργάζεται με περιοδικά και εφημερίδες. Το 1904
έγινε από τα πρώτα μέλη της εταιρίας «Η Εθνική Γλώσσα», με στόχο την υπεράσπιση της δημοτικής. Από το 1908 και έως το 1911 έζησε στο Παρίσι, όπου ήρθε σε επαφή με τα νέα καλλιτεχνικά ρεύματα. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα εγκατέλειψε τη δημοσιογραφία. Διετέλεσε Νομάρχης (1912-1916), θέση από την οποία αντέδρασε στον αφορισμό του Βενιζέλου το 1916, γεγονός για το οποίο δικάστηκε. Το 1918 έγραψε τα Ψηλά Βουνά, ως αναγνωστικό της Γ΄ Δημοτικού· μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου (1920), τα βιβλία της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, μεταξύ των οποίων και τα Ψηλά Βουνά, πολεμήθηκαν με μένος. Το 1938 αναγορεύτηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, όπου υπέβαλε την πρώτη του εισηγητική έκθεση στη δημοτική, προκαλώντας αντιδράσεις. Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου πέθανε την 1η Φεβρουαρίου 1940.