Ο Ντοστογιέφσκι και το πολιτικό κακό

Ήταν ο Ντοστογιέφσκι αντιεξουσιαστής και κατά βάθος άθεος; Ένας, έστω κριτικός, συνοδοιπόρος των Ρώσων μηδενιστών του 19ου αιώνα; Το παρόν δοκίμιο όχι μόνον επιχειρηματολογεί για το αντίθετο, αλλά προσπαθεί να αναδείξει ότι η περί εξουσίας, θρησκευτική ουσιαστικά, αντίληψη του Ντοστογιέφσκι εγγράφεται σε μία προοπτική «λαϊκιστικής χριστιανοπολιτικής», η οποία, ορίζοντας το Κακό (αυτοκαταστροφή, χάος, μηδενισμός) ως την απουσία του Καλού, τείνει ταυτόχρονα προς μία χριστιανο-ορθόδοξη πολιτική θεολογία.
Αναλύοντας τον «θρύλο» του Μεγάλου Ιεροεξεταστή (Αδελφοί Καραμαζώφ) και εντοπίζοντας την κομβική σημασία όρων και εννοιών όπως αυτοί του εγωισμού και του αυτεξούσιου, στο λογοτεχνικό και δημοσιολογικό έργο του Ρώσου λογοτέχνη (Έγκλημα και Τιμωρία, Οι Δαιμονισμένοι, Αδελφοί Καραμαζώφ, Το Ημερολόγιο του Συγγραφέα), αναδεικνύονται οι μείζονες πολιτισμικές και πολιτικές συνέπειες μιας οντολογικής και ανθρωπολογικής αλλοίωσης: ο ανθρωποθεός κατέλαβε την θέση του Θεανθρώπου. Έτσι, πλέον, «όλα επιτρέπονται!»
Σε ένα τέτοιο επιτρεπτικό πλαίσιο, σήμερα, σε μία περίοδο κρίσης της προόδου ως ιδεολογίας, η ορθόδοξη πολιτική σκέψη του Ντοστογιέφσκι μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά σε μία καλύτερη κατανόηση της κρίσης της πολιτικής αντιπροσώπευσης, μέσα στο ευρύτερο πολιτικο-πολιτισμικό πεδίο ρευστότητας, απόσυρσης των βεβαιοτήτων, και ανόδου όλων των αυταρχισμών.