Ο Ίων Δραγούμης ως πολιτικός διανοητής

Η περίπτωση του Δραγούμη εξακολουθεί να αποτελεί ερευνητική πρόκληση. Σε παλαιότερες προσεγγίσεις αλλά και σε έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με σύγχρονα μεθοδολογικά εργαλεία, τα συμπεράσματα που αφορούν την πολιτική σκέψη του Ίωνος Δραγούμη αποκλίνουν στις κεντρικές τους παραδοχές. Ο Δραγούμης παρουσιάζεται σε κάποιες περιπτώσεις ως πρωτοφασίστας και σε άλλες ως βρισκόμενος στον προθάλαμο του κομμουνισμού. Άλλοτε περιγράφεται ως εκφραστής διανοητικών ρευμάτων που στράφηκαν εναντίον του δυτικού πολιτισμού και κάποτε ως εν Ελλάδι εκπρόσωπος ιδεολογικών ρευμάτων με δυτικές καταβολές. Ενίοτε ατομικιστής και σε άλλες περιπτώσεις προάγγελος ολοκληρωτικών πολιτικών ιδεών που ελαχιστοποιούν την υπόσταση της ατομικότητας. Τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας είναι διαφορετικά και δείχνουν ότι η πολιτική σκέψη του Δραγούμη ήταν συνεκτική και συνεπής με τις πέντε «θεμελιώδεις αρχές» της ιδεολογίας του αντιδιαφωτιστικού πολιτικού Ρομαντισμού. Αυτό το βιβλίο ανατρέπει τις μέχρι σήμερα καθιερωμένες αντιλήψεις που θέλουν τον Δραγούμη να ήταν αντιφατικός πολιτικός διανοητής. Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε με την μεθοδολογία του Σταμάτη Μαμούτου δείχνει το ακριβώς αντίθετο.