Το όνειρο ενός γελοίου - Ο τίμιος κλέφτης - Μια ασυνήθιστη ιστορία

Τα σημαντικότερα έργα του Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι (1821-1881) αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτή η έγνοια του για τον άνθρωπο ζωγραφίζεται και στα μικρά του έργα, όπως τα τρία διηγήματα που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκδοση. Η ανεκτίμητη δε μετάφραση του Γιώργου Κοτζιούλα (1909-1956) πλουτίζει, με τη λυρικότητα της πένας του, τη γραφή του Ντοστογιέφσκι.

Στο "όνειρο ενός γελοίου" (1877), ο συγγραφέας μάς εξιστορεί την απογοήτευση κάποιου για τον κόσμο στον οποίο ζει, και που τον οδηγεί στην απόφαση να αυτοκτονήσει. Μα την τελευταία του νύχτα ένα εσωτερικό ταξίδι στην ανθρωπότητα που θα ήθελε να υπάρχει, τον κάνει να αντιληφθεί διαφορετικά τον κόσμο και ν' αγαπήσει την έννοια του συν-ανθρώπου.

Υπάρχει περίπτωση ένας κλέφτης να είναι έντιμος; Θα μπορούσε, υποστηρίζει ο Ντοστογιέφσκι, και μας το αναλύει στο διήγημα "Ο τίμιος κλέφτης" (1848), με τον μέθυσο μικροαπατεώνα να ομολογεί μετανιωμένος την πράξη του λίγο πριν ξεψυχήσει.

Τέλος, στο διήγημα "Μια ασυνήθιστη ιστορία" (1862) εμφανίζεται ένας σατιρικός Ντοστογιέφσκι, αναφερόμενος στα ανθρώπινα πάθη, όπως η ζήλια, που θα μπορούσαν να αποβούν μοιραία, αλλά τελικά οδηγούν σε ξεκαρδιστικές καταστάσεις.