Η έννοια του αρχείου

Ο Ζακ Ντεριντά με κάθε του βιβλίο μας ξαφνιάζει και επιβεβαιώνει τη φήμη του "πυρομανούς" στοχαστή που ανάβει φωτιές προκειμένου να φωτίσει περιοχές της σκέψης στις οποίες αποφεύγουμε συνήθως να ρίξουμε το βλέμμα μας. "... Αυτές οι υποθέσεις έχουν ένα κοινό γνώρισμα. Αφορούν όλες την εντύπωση που θα είχε αφήσει κατ' εμέ η φροϋδική υπογραφή στο δικό του αρχείο, στην έννοια του αρχείου και της αρχειοθέτησης, δηλαδή επίσης, αντίστροφα και αντικρουστικά, στην ιστοριογραφία. Όχι μόνο στην ιστοριογραφία εν γένει, όχι μόνο στην ιστορία της διαμόρφωσης της έννοιας εν γένει. Ας πούμε προς στιγμή φροϋδική υπογραφή για να μην έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα στον Σίγκμουντ Φρόυντ, το κύριο όνομα, απο τη μια μεριά, και από την άλλη στη δημιουργία της ψυχανάλυσης: σχέδιο γνώσης, πρακτικής και θέσμισης, κοινότητα, οικογένεια, προσδιορισμός τόπου, παρακατάθεση, "σπίτι" ή "μουσείο" μέσα στην παρούσα κατάσταση της αρχειοθέτησης του. Το σημείο του προβλήματος μας τοποθετείται ακριβώς ανάμεσα στα δύο..."


Το κείμενο αυτό του βιβλίου είναι μια διάλεξη που διαβάστηκε στις 5 Ιουνίου 1994 στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια ενός διεθνούς συνεδρίου με τίτλο Memory: The question of Archives το οποίο τελούσε υπό την αιγίδα της Διεθνούς Εταιρείας Ιστορίας της Ψυχιατρικής και της Ψυχανάλυσης του Freud Museum και του Courtauld Institute of Art.


Ο αρχικός τίτλος της διάλεξης ήταν Η έννοια του αρχείου. Μια φροϋδική εντύπωση. Ο τίτλος Το άλγος του αρχείου βρέθηκε κατόπιν εορτής.