Ιστορίες του κυρίου Κόυνερ

Οι "Ιστορίες του κυρίου Κόυνερ" άρχισαν να γράφονται το 1935 και τέλειωσαν στις αρχές της δεκαετίας του ΄50, λίγο πριν από το θάνατο του Μπρεχτ. Είναι μικρά αλλά λαμπρά δείγματα πεζού λόγου, που αποτυπώνουν πυκνά και την κοινωνική κριτική του Μπρεχτ, αλλά και την ηθική του διδαχή. Ο ήρωάς τους είναι πολυσήμαντος: το όνομά του (Keuner) πλησιάζει υπαινικτικά τη λέξη keener (κανένας), και διεκδικεί σχεδόν τη διαχρονική διάσταση του ομηρικού "ούτις", ενώ όπου συντομογραφείται (κύριος Κ.), γίνεται αντίποδας του ομώνυμου ήρωα της καφκικής Δίκης.

Περιεχόμενα:

Των σοφών η στάση σοφή
Οργανωτικότητα
Μέτρα κατά της βίας
Περί των φορέων της γνώσης
Ένας άνθρωπος με σκοπό
Ο μόχθος των αρίστων
Η τέχνη του μη δωροδοκείν
Φιλοπατρία, το μίσος για τις πατρίδες
Φτηνό δεν είναι ούτε το κακό
Η πείνα
Πρόταση για το ενδεχόμενο να αγνοηθεί η πρόταση
Πρωτοτυπία
Το ερώτημα αν υπάρχει Θεός
Το δικαίωμα στην αδυναμία
Το ανυπεράσπιστο αγόρι
Ο κύριος Κ. και η φύση
Πειστικά ερωτήματα
Αξιοπιστία
Η συνάντηση
Κτήνη και κτήνη
Μορφή και ουσία
Συνομιλίες
Φιλοξενία
Όταν ο κύριος Κ. αγαπούσε έναν άνθρωπο
Το πρόβλημα του "μια κι έξω"
Επιτυχία
Ο κύριος Κ. και οι γάτες
Το πιο αγαπημένο ζώο του κυρίου Κ
Η αρχαιότητα
Μια πληρωμένη απάντηση
Ο έπαινος
Δύο πόλεις
Φιλική εκδούλευση
Ο κύριος Κ. σε ξένο σπίτι
Ο κύριος Κ. και η συνέπεια
Η πατρότητα της σκέψης
Η δίκαιη απόφαση
Ο Σωκράτης
Ο απεσταλμένος
Το φυσικό ένστικτο της ιδιοκτησίας
Αν ήταν άνθρωποι οι καρχαρίες
Αναμονή
Ο αναντικατάστατος υπάλληλος
Μια ανεκτή προσβολή
Ο κύριος Κ οδηγεί αυτοκίνητο
Ο κύριος Κ και η λυρική ποίηση
Το ωροσκόπιο
Κακή συνεννόηση
Οι δύο οδηγοί
Το αίσθημα της δικαιοσύνης
Περί φιλοφροσύνης,
[Ο κύριος Κόυνερ και η ιχνογραφία της ανιψιάς του]
Ο κύριος Κόυνερ και οι ελεύθερες ασκήσεις
Οργή και νουθεσία
[Περί δωροδοκίας]
[Σφάλμα και πρόοδος]
[Ανθρωπογνωσία]
[Ο κύριος Κόυνερ και η πλημμυρίδα]
Ο κύριος Κόυνερ και η ηθοποιός
[Ο κύριος Κόυνερ και οι εφημερίδες]
Περί προδοσίας
Σχόλιο
[Περί της ικανοποιήσεως των συμφερόντων]
Οι δύο παραχωρήσεις
[Το χαρακτηριστικό της καλής ζωής]
[Περί αληθείας]
Αγάπη για ποιον;
Ποιος γνωρίζει ποιον;
[Το καλύτερο ύφος]
Ο κύριος Κόυνερ και ο γιατρός
[Η ομοιότητα είναι καλύτερη απ' τη διαφορά]
[Ο στοχαστής και ο άπιστος μαθητής]
[Περί στάσεων]
[Τα "κατά" του κυρίου Κόυνερ]
[Πώς να υπομένεις τις θύελλες]
[Η ασθένεια του κυρίου Κόυνερ]
Το αδιάφθορον
[Ζήτημα ενοχής]
Ο ρόλος των αισθημάτων
Περί του νεαρού Κόυνερ
[Χλιδή]
[Δούλος ή αφέντης]
[Μια αριστοκρατική στάση]
[Περί της εξελίξεως των μεγαλουπόλεων]
Περί συστημάτων
Αρχιτεκτονική
Μηχανισμός και Κόμμα

Αποσπάσματα από τις "Ιστορίες του κυρίου Κόυνερ", που ξεκίνησε ο Μπρέχτ να γράφει το 1927:

"Τι κάνετε όταν αγαπάτε έναν άνθρωπο;" ρώτησαν τον κύριο Κ.
"Του φτιάχνω ένα σκίτσο" είπε ο κύριος Κ. "και φροντίζω να του μοιάζει"
"Ποιο; Το σκίτσο;"
"Όχι, ο άνθρωπος", είπε ο κύριος Κ.


Ρώτησε κάποιος τον κύριο Κ. αν υπάρχει Θεός, και ο κύριος Κ. είπε:
"Σου συνιστώ να στοχαστείς αν η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα σε κάνει να αλλάξεις συμπεριφορά. Αν δεν πρόκειται ν'αλλάξεις, τότε το ερώτημα δεν έχει νόημα. Αν πάλι πρόκειται ν'αλλάξεις, τότε μόνο σε ένα μπορώ να σου φανώ χρήσιμος:να σου πω ότι έχεις ήδη αποφασίσει πως χρειάζεσαι ένα Θεό".


Ο κύριος Κ, σύστησε έναν άνθρωπο σε κάποιον έμπορο:
"Είναι υπεράνω χρημάτων", του είπε.
Σε δύο εβδομάδες, ο έμπορος έπιασε τον κύριο Κ. και τον ρώτησε:
"Τι εννοούσες όταν έλεγες "υπεράνω χρημάτων";
Ο κύριος Κ. είπε: "Όταν λέω πως ο άνθρωπος που προσέλαβες είναι υπεράνω χρημάτων, εννοώ πως είναι αδύνατον να τον δωροδοκήσεις".
"Α", έκανε λυπημένος ο έμπορος, "Εγώ όμως έχω λόγο να φοβάμαι πως ο άνθρωπος σου είναι ικανός να δωροδοκηθεί ακόμη και από τους εχθρούς μου".
"Αυτό δεν μπορώ να το ξέρω", είπε αδιάφορα ο κύριος Κ.
"Μα πως!", φώναξε εκνευρισμένος ο έμπορος, "αυτός πηγαίνει πάντα με τα νερά μου, τόσο, που ακόμα και εγώ θα μπορούσα να τον δωροδοκήσω!"
Ο κύριος Κ. χαμογέλασε αυτάρεσκα: "Εγώ όμως δεν θα μπορούσα να τον δωροδοκήσω", είπε.


"Με τι ασχολείσθε;" Ρώτησαν τον κύριο Κ.
Και ο κύριος Κ. απάντησε: "Είμαι πολύ απασχολημένος:προετοιμάζω το επόμενο λάθος μου".


Μόνο ένα πράγμα είπε ο κύριος Κ. για το ύφος:
"Πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποφθεγματικά. Το απόφθεγμα είναι απρόσωπο. Ποια είναι τα καλύτερα παιδιά; Εκείνα που σε κάνουν να ξεχνάς τον πατέρα!"


Ο κύριος Κ. δεν γνώριζε επαρκώς τους ανθρώπους και έλεγε:
"Η ανθρωπογνωσία είναι απαραίτητη όταν μπαίνει στη μέση η εκμετάλλευση. Σκέφτομαι θα πει αλλάζω. Όταν σκέφτομαι έναν άνθρωπο, τον άλλαζω, και μου φαίνεται πως δεν είναι έτσι όπως είναι, αλλά ότι ήταν έτσι, όταν έγω πρωτάρχισα να τον σκέφτομαι".


Όταν κρίνει κανείς μόνο από τον εαυτό του, δεν μπορεί να πιστέψει πως πέφτει σε σφάλματα που δεν τον αφήνουν να πάει μπροστά. Γι'αυτό πρέπει κανείς να σκέφτεται εκείνους που θα συνεχίσουν το έργο του. Μόνο έτσι αποφεύγει τα αδιέξοδα.


Ο κύριος Κ. πήγε σε μια συγκέντρωση και εκεί διηγήθηκε την εξής ιστορία:
"Στη μεγαλούπολη Χ. υπάρχει μια λέσχη που λέγεται "Χμ, Χμ". Εκεί, σύμφωνα με το έθιμο, παρατίθεται ένα μεγαλοπρεπές γεύμα μια φορά το χρόνο, και μετά το γεύμα όλοι πρέπει να πουν μερικές φορές "χμ, χμ". Τα μέλη της λέσχης είναι άνθρωποι που δεν αντέχουν να σωπαίνουν και να κρύβουν τη γνώμη τους, αλλά και πάλι βλέπουν ότι τα λεγόμενα τους συχνά παρεξηγούνται. Απ'ότι ακούω όμως", είπε ο κύριος Κ. κουνώντας το κεφάλι, "ακόμη κι αυτό το "χμ, χμ" έχει παρεξηγηθεί από μερικούς που υποστηρίζουν ότι δεν σημαίνει τίποτα".


Ο κύριος Κ. περίμενε κάτι, πρώτα μια μέρα, έπειτα μια βδομάδα, έπειτα ένα μήνα. Στο τέλος είπε:
"Καλά περίμενα έναν ολόκληρο μήνα. Όμως αυτή τη μέρα κι αυτή τη βδομάδα δεν την αντέχω".


Ο κύριος Κ.προτιμούσε τη πόλη Β από την πόλη Α.
"Στην πόλη Α", έλεγε, "μ'αγαπούν, στην πόλη Β όμως, μου φέρονται φιλικά. Στην πόλη Α ήθελαν να μου φανούν χρήσιμοι, στην πόλη Β όμως με χρειάζονταν. Στην πόλη Α μου έκαναν τραπέζια, όμως στην πόλη Β με καλούσαν στην κουζίνα".


'Ενας άνθρωπος, που είχε καιρό να δει τον κύριο Κ., τον χαιρέτισε λέγοντας:
"Δεν αλλάξατε καθόλου"
"Αχ!" έκανε ο κύριος Κ. και χλώμιασε.