Όλα είναι χρόνος

Ο χρόνος αποτελεί για τον άνθρωπο μια δύσκολα προσδιορίσιμη έννοια και εντέλει μια φευγαλέα, άπιαστη οντότητα, την οποία οι επιστήμονες προσπαθούν από πολύ παλιά να μετρήσουν. Κι όμως, παρ’ όλες τις προσπάθειες, παραμένει δύσκολο να περιγράψεις με λόγια πώς διαπερνά την καθημερινή μας ζωή ως μονάδα μέτρησης, πώς καθορίζει τη μακροζωία των ειδών στον πλανήτη ή πώς φωτίζει την ιδέα της αιωνιότητας.

Σε τούτο το βιβλίο της, η Μάρσα Μπιόρνερουντ προσεγγίζει το ζήτημα του χρόνου —τη διάρκειά του, τους κύκλους και τον πολύπλευρο χαρακτήρα του— από τη σκοπιά του επιστημονικού της πεδίου, της γεωλογίας. Σύμφωνα με την ίδια, η γεωλογία είναι καθ’ όλα έτοιμη να αντιμετωπίσει τα κρίσιμα φιλοσοφικά ερωτήματα που εγείρονται από την κλιματική αλλαγή, αλλά και να υποδείξει ευεργετικές λύσεις, καθώς είναι απαλλαγμένη από το στοιχείο της «άρνησης του χρόνου» που εγγενώς χαρακτηρίζει τη βιολογία, τη χημεία ή τη φυσική. Η συγγραφέας εισηγείται την ιδέα της χρονοσυνειδητότητας και την αντιπαραβάλλει ιδιοφυώς με την έννοια της διαχρονίας, η οποία γεννά την ψευδαίσθηση της μονιμότητας και μιας αδιέξοδης φιλοδοξίας, που οδηγούν την ανθρωπότητα στην πλάνη ότι η φύση αλλά και ο πλανήτης που μας φιλοξενεί είναι κτήμα μας και όχι πεδίο συνύπαρξης με τα άλλα είδη. Όπως η ίδια χαρακτηριστικά επισημαίνει, «η Γη μάς μιλά κάθε στιγμή: σε κάθε πέτρα, μας φανερώνει μια αρχέγονη αλήθεια ή έναν εμπειρικό κανόνα? και σε κάθε οικοσύστημα, μας προτείνει ένα υπόδειγμα υγιούς οικονομίας». Σε εμάς δεν απομένει παρά να ενηλικιωθούμε και, με βοηθό τον «Άτλαντα του Παρελθόντος», να ανακτήσουμε προς όφελός μας τον χαμένο χρόνο.