Ονειρικά τραγούδια

Ο Τζων Μπέρρυμαν έγινε ευρύτερα γνωστός στα ποιητικά μας πράγματα χάρη στο Αφιέρωμα της Νέας Εστίας του 2004. Η παρούσα έκδοση συνιστά την τρίτη κατά σειρά, και μάλλον τελική, μεταφραστική απόπειρα ενός έργου που μάγεψε απελπιστικά τη νεότητά μου και του οποίου ο μοναδικός χαρακτήρας εξακολουθεί να απελπίζει τα γεράματά μου. Πρόκειται για τα πιο κρυπτικά, τα πιο γριφώδη ποιήματα της αγγλόφωνης ποίησης. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι δεν μεταφράστηκαν ποτέ σε άλλη γλώσσα.
Το ερώτημα του Μπέρρυμαν αφορά το σύγχρονο λυρικό υποκείμενο και κατ' επέκταση το κατά πόσον είναι ακόμη δυνατή η ποίηση. Από την άποψη αυτή, τα Ονειρικά Τραγούδια αποτελούν ένα καθαρτήριο της ποιήσεως και των σύγχρονων αταβισμών της. Ο Μπέρρυμαν έδειξε ότι δεν είναι τα υψηλά νοήματα και οι γνώριμοι αισθητικοί τρόποι που μας κάνουν "να κατοικούμε ποιητικώς". Η χυδαία καθημερινότητα, το χθαμαλό ύφος, η φλύαρη κοινοτοπία είναι επίσης δρόμοι προς την ποιητική κατοικία. "Και στην κουζίνα υπάρχουν θεοί", έλεγε ο Ηράκλειτος, και ίσως μόνο εκεί να υπάρχουν πια, εφόσον η ανάγκη σε σπρώχνει να σκεφθείς την ελευθερία, και η περατότητα την αλήθεια σου. Όποιος λοιπόν εισέρχεται στο σύμπαν του Μπέρρυμαν πρέπει ν' αφήσει κατά μέρος τις "ποιητικές" του προσδοκίες, τα φιλολογικά ιδεώδη "καλού γραψίματος".
Η μόνη δυνατότητα της ποίησης σήμερα είναι μια βουτιά στην άβυσσο. Τα υπόλοιπα μοιάζουν σαν καλλιγραφημένα ιδεολογήματα, τα οποία βεβαίως δεν θα πάψουν να παράγονται μέχρι τελικής απαξίωσης του ποιήματος, εδώ και σ' όλη την οικουμένη.
Α. Ζ.