Ηλίθιοι λευκοί

Το ιλιγγιώδες αμερικανικό μπεστ σέλερ... που αποτυπώνει την αγωνία ενός έθνους μπροστά στη μοίρα του. Καταλυτική σάτιρα... μια ιλαρή καταγγελία της προεδρίας Μπους και των επιπτώσεών της.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

ΚΡΙΤΙΚΗ



Όπως και να κρίνει κανείς τις απόψεις του καθώς και τον τρόπο που έχει να πολιτεύεται, δεν μπορεί παρά να παραδεχθεί ότι ο Μάικλ Μουρ είναι one of the kind. Καμία σχέση με τους σταρ των διαδηλώσεων και των αντιπολεμικών συναυλιών με σπόνσορα τα Μακ Ντόναλντς. Τον καμαρώσαμε να βραβεύεται από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου και να τα σούρνει στον Μπους ενώ το ακροατήριο δάγκωνε με φρίκη τις πέρλες του. Το βιβλίο του οσκαρούχου πλέον κινηματογραφιστή έρχεται να συμπληρώσει τις άριστες εντυπώσεις που άφησε το ντοκιμαντέρ του στο ελληνικό κοινό. Ένα βιβλίο «χύμα» και «συλλήβδην», πλην διόλου ατεκμηρίωτο. Επιτομή του ρεπορταζίστικου γραψίματος που δεν παριστάνει το λογοτέχνημα, αλλά και δεν απεμπολεί την υποχρέωσή του να «γοητεύσει» τον αναγνώστη. Ίσως εδώ κάπου να βρίσκεται το μοναδικό προβληματάκι. Ως ντοκιμαντερίστας, αν και χοντρούλης, τα καταφέρνει να γίνεται εντελώς αόρατος και με αυτόν τον τρόπο να ξεμπροστιάζει πολεμοκάπηλους και μπιστολάδες, του Τσάρλτον Ίστον συμπεριλαμβανομένου. Αντίθετα, ως γραφιάς, φαίνεται και παραφαίνεται, με αποτέλεσμα το όλον πόνημα να μοιάζει με προσωπικό μανιφέστο. Το πράγμα είναι 100% άδικο, αφού ο κύριος Μουρ απέχει πολύ από το να είναι «κίτρινος» και λιβελογράφος. Πριν καταλήξει στον εξάψαλμο των Μπους και των παρατρεχάμενών τους έχει ήδη επιδοθεί σε ένα ανελέητο ρεπορτάζ που θα εξαντλούσε ακόμη και πρωταθλητή δεκάθλου. Μα πώς τα καταφέρνει; H πιο πρόχειρη απάντηση είναι επειδή και ο ίδιος είναι Αμερικανός. Ένας Αμερικανός που θυμάται την πολυπολιτισμική του μήτρα και που είναι αποφασισμένος να εξοντώσει τους motherfuckers και τους επιλήσμονες. Ένας νομοταγής επιθεωρητής Κάλαχαν δηλαδή, που, εφ' όσον ως είδος δεν καταγράφεται, αναγκαστικά τον εφηύρε από μόνος του. Από εκεί και κάτω όλα είναι εύκολα, ιδίως εάν το ταλέντο τρέχει από τα μπατζάκια σου. Με τον Μάικλ Μουρ, συμβαίνει και αυτό...



Μπανανία



H Αμερική των λευκών δεν είναι στα μάτια παρά μια «μπανανία». Το αποδεικνύει προσκομίζοντας όλα εκείνα τα στοιχεία που βγάζουν άκυρη την εκλογή Μπους και «μαϊμού» τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας στη Φλόριντα, όπου η Database κατάφερε να διαγράψει από τους εκλογικούς καταλόγους εκατοντάδες χιλιάδες μαύρους με το πρόσχημα ότι είχαν πάρε - δώσε με τη δικαιοσύνη, έστω κι αν επρόκειτο για μια απλή παράβαση του κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Με την ίδια άνεση αποκαλύπτει την «διά βοής» ανακήρυξη του Τζορτζ Μπους τζούνιορ ως προέδρου των ΗΠΑ από το δίκτυο FOX πολύ πριν ολοκληρωθεί η καταμέτρηση. H συγκεκριμένη πειρατεία πήρε μπάλα τα παγκόσμια MME που βιάστηκαν να μη χάσουν την είδηση... H ιστορία μας όμως δεν τελειώνει εδώ. Με την υπομονή μυρμηγκιού ο Μάικλ Μουρ ανασκάλεψε όλη την περί Μπους χαρτούρα, με αποτέλεσμα να ανακαλύψει ότι ο πρόεδρος είναι σχεδόν λειτουργικά... αναλφάβητος, υπήρξε αλκοολικός, συχνά έσβηνε τον καημό του σνιφάροντας κόκα και ότι η χαμηλοβλεπούσα πρώτη κυρία έχει σκοτώσει άνθρωπο με το αυτοκίνητό της παραβιάζοντας «στοπ».

Κι αν όλα αυτά σάς φαίνονται μακριά κι αλάργα από την ελληνική μανταλιτέ που κάτι τέτοια τα θεωρεί αμελητέα, μη βιάζεστε, έχουμε και χειρότερα. Μέσα από ένα πλήθος στοιχείων εξάγεται το συμπέρασμα ότι η Αμερική που ευημερεί είναι η Αμερική των μεγαλοκομπιναδόρων του χρηματιστηρίου, ενώ η υπόλοιπη ζει κυριολεκτικά μεροδούλι - μεροφάι. «Ποτέ μην μπεις σε αεροπλάνο του οποίου ο πιλότος βγάζει λιγότερα από το παιδί που δουλεύει στην πιτσαρία της γειτονιάς σου», γράφει αναφερόμενος στους άθλιους μισθούς των πιλότων της DELTA, η οποία όλο και χάνει ύψος... Οι οικονομικές λοβιτούρες των εταιρειών φέρνουν αποσταθεροποίηση, η αποσταθεροποίηση μαζικές απολύσεις ενώ ο Dow Jones δεν νιώθει καθόλου καλά τελευταία.



Το φετίχ



Μα, τι έχει ο καπιταλισμός και αδυνατεί να ρεφάρει; Με μοχλό μια καθαρά αριστερή συνείδηση ο Αμερικανός φίλος μας προσπαθεί να αποτοιχίσει το τελευταίο λιθαράκι διαφθοράς που τον κάνει να αισθάνεται κι ο ίδιος υπεύθυνος. «Σκοτώστε τον ασπρουλιάρη» γράφει χρεώνοντας όλα τα ανάποδα στην εγκληματικότητα των λευκών υγιών και πλουσίων. Το φετίχ του αμερικάνικου πολιτισμού μπαίνει κι αυτό στο στόχαστρο του αποφασισμένου ερευνητή, ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, και λευκός είναι, και υγιής δείχνει, και πλούσιος θα γίνει εάν δεν είναι κιόλας.

Αλλά ας μην πούμε περισσότερα. Είναι αδύνατον να αντισταθεί κανείς στον οίστρο αυτού του μοναχικού σαλταδόρου που, αν δεν μπορεί ν' αλλάξει τον κόσμο, μπορεί πάντως να τον «πειράξει» σαν τη μύγα της Ιούς. Είμαστε σίγουροι ότι οι μεταφραστές του βιβλίου, κύριοι Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος και Νικόλας Νίτσας το κατευχαριστήθηκαν, πράγμα που αντανακλάται στη θαυμάσια δουλειά τους.



ΡΟΥΛΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΤΑ ΝΕΑ, 28-06-2003