Το κλειδί

Το βιβλίο αυτό έρχεται να προσθέσει μια τελείως νέα οπτική γωνία στην διχοστασία σχετικά με την έξοδο της Ελλάδος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δίνω τον ελληνικό τίτλο Το κλειδί, γιατί αυτό είναι το συμπέρασμα του συγγραφέως. Ο Αλεξάντερ Μοντγκόμερυ Κάνινγκεημ, Άγγλος ανώτερος αξιωματικός, στάλθηκε εδώ το 1915 προκειμένου να βοηθήσει τον Άγγλο πρέσβη να βάλει την Ελλάδα στον πόλεμο. Μυαλό ανεξάρτητο, με μεγάλη πείρα ειδικών διπλωματικών αποστολών και φιλίες στα ανώτατα κλιμάκια του αγγλικού στρατού, ο Κάνινγκεημ αντιλαμβάνεται –και μας παρουσιάζει– την αποτυχία των συνεννοήσεων για συμμετοχή της Ελλάδος στον πόλεμο ως μια σειρά από στραβοτιμονιές της Αντάντ, που του είναι ακατανόητες: Γιατί οι Σύμμαχοι υπέβαλαν ασκόπως την Ελλάδα στα «βασανιστήρια»; Και, ειδικότερα, γιατί άφησαν δίχως καμία απάντηση τις δύο προτάσεις –με σχέδια του Δούσμανη και την έγκριση του βασιλιά Κωνσταντίνου– στο τέλος της Άνοιξης 1915 για έξοδο της Ελλάδος στον πόλεμο, με όλες τις δυνάμεις της, πεζικού και ναυτικού; Εντούτοις, τότε οι Γερμανοί δεν είχαν ακόμη πλησιάσει με τον μεγάλο στρατό τους στον Δούναβη, κι έτσι υπήρχαν βάσιμες ελπίδες να επιτύχει μια αγγλοελληνική επιχείρηση στα Βαλκάνια, να συνθηκολογήσει η απομονωμένη πλέον Τουρκία, να αποκατασταθεί η επικοινωνία με την Ρωσία, να σπάσει αυτή η «πίσω πόρτα» της Γερμανίας, και ο πόλεμος να κερδηθεί δυο χρόνια νωρίτερα. Το βιβλίο προβάλλει αντιλήψεις που αποσιωπήθηκαν και ανοίγει άλλα πεδία ερεύνης.