Ανθρωπισμός και τρομοκρατία

Οι Δίκες της Μόσχας υπήρξαν ένα από τα πιο συνταρακτικά περιστατικά του αιώνα μας. Για την προοδευτική Ευρώπη αποτέλεσαν ένα από τα εναύσματα της κρίσης: η Επανάσταση κινδύνευε να απολήξει στην εγκαθίδρυση ενός νέου στυγνού συγκεντρωτικού καθεστώτος; Όσοι απαντούσαν καταφατικά στο ερώτημα προχωρούσαν αναπόφευκτα άλλο ένα βήμα: μήπως το αποτέλεσμα αυτό οφειλόταν στην ίδια την κομμουνιστική θεωρία και την λενινιστική εφαρμογή της;

Στο βιβλίο του Μερλώ - Ποντύ παρακολουθούμε, όπως σε ένα μυθιστόρημα, την πιο σημαντική πολιτική περιπέτεια της εποχής μας. Μέσα στην καπιταλιστικά περικυκλωμένη Σοβιετική Ένωση το ΚΚΣΕ προσπαθεί να χτίσει το σοσιαλισμό σε μια χώρα. Με μια συνεχή εναλλαγή βίαιων και ειρηνικών μεθόδων, ο Στάλιν, ο Τρότσκυ, ο Μπουχάριν προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την ιστορική πραγματικότητα (κολεκτιβοποίηση, γρήγορη ανάπτυξη, απειλή του επερχόμενου πολέμου), να χαράξουν μια νέα πολιτική πρακτική και να διασώσουν την ατομική τους πολιτική και ηθική ακεραιότητα.
Το έργο του Μερλώ - Ποντύ είναι από τα λίγα βιβλία που βοηθούν αντικειμενικά να κρίνουμε την προσπάθειά τους και να τοποθετηθούμε οι ίδιοι μπροστά στα προβλήματα που με τόσο δραματικό τρόπο προσπάθησαν να επιλύσουν.