Νεκρή φύση με γαλάζια χρυσάνθεμα ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Ο Αλεξάντερ Καμένσκι ανησυχεί. Απανωτές διαρρήξεις συμβαίνουν στα σπίτια φίλων τους οποίους έχει επισκεφθεί με τη συνοδεία της ανεπίσημης αγαπημένης του τον τελευταίο καιρό. Η ανησυχία του τον οδηγεί στην αναζήτηση βοήθειας από την ετεροθαλή αδερφή του, την αστυνόμο της Ποινικής δίωξης της Μόσχας Νάστια Καμένσκαγια.
Η παρακολούθηση της ύποπτης νεαρής θα φέρει την Νάστια κοντά σε μια παλιά υπόθεση, τον ανεξιχνίαστο φόνο ενός επτάχρονου αγοριού, που ήταν παιδί-θαύμα στη ζωγραφική. Ένας πίνακας ζωγραφισμένος από το άτυχο παιδί φαίνεται να έχει πολλά να αποκαλύψει σε όποιον μπορεί να τον κοιτάξει πραγματικά...





ΚΡΙΤΙΚΗ



H γνωστή στο ελληνικό κοινό ρωσίδα συγγραφέας Αλεξάνδρα Μαρίνινα, η αποκληθείσα και Αγκαθα Κρίστι της Ρωσίας, νομικός που εργάστηκε ως αστυνομικός στη Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων, ξαναχτυπά με το μυθιστόρημα Νεκρή φύση με γαλάζια χρυσάνθεμα. Σε αυτό, όπως και στα προηγούμενά της, Ο εφιάλτης και Ο χρυσός κύκλος (όλα στις εκδόσεις Πατάκη), πρωταγωνιστεί η τριαντάρα αστυνόμος Αναστασία (ή Νάστια) Καμένσκαγια, μια απλή Μοσχοβίτισσα, που συνδέεται αισθηματικά με τον Αλεξέι (Λιόσα) Τσιστιακόφ, έναν νεαρό μαθηματικό.

H αστυνόμος αρχικά αναλαμβάνει να διερευνήσει το ποιόν της ανεπίσημης αγαπημένης του (έγγαμου) ετεροθαλή αδελφού της Αλεξάντρ (Σάσα), της εκθαμβωτικής ομορφιάς Ντάρια, υπαλλήλου σε πολυτελές κατάστημα, επειδή συμβαίνουν περίεργες διαρρήξεις σε σπίτια φίλων που στέγασαν τον παράνομο έρωτά τους. H παρακολούθηση της ύποπτης νεαράς οδηγεί τη Νάστια σε μια ξεχασμένη ανεξιχνίαστη υπόθεση, εκείνη του φόνου ενός αγοριού, παιδιού-θαύματος στη ζωγραφική και στην ποίηση, από μια ομάδα τεσσάρων ανηλίκων. Επειδή η δικαιοσύνη δεν τιμώρησε τους δράστες, ο πατέρας του μικρού έχει αποφασίσει να τους εκδικηθεί. Οι δύο ιστορίες συγκλίνουν και οδηγούν σε μια τρίτη: σε μια συμμορία που κλέβει κρατικά μυστικά που άπτονται της εθνικής άμυνας και σχετίζονται με τη φυγή ενός επιστήμονα εβραϊκής καταγωγής, ο οποίος έχει γίνει άθυρμα στα χέρια επικίνδυνων ανθρώπων σε κάποια μουσουλμανική χώρα της Ασίας.

Κομβικό σημείο των τριών ιστοριών είναι η ψυχρή δολοφονία ενός νεαρού αστυφύλακα - άπειρου και αδιάφθορου - έξω από έναν σταθμό του μετρό της Μόσχας. Τον έχει σκοτώσει ένα μέλος της συμμορίας που εμπορεύεται κρατικά μυστικά, ο ίδιος που πήρε μέρος στον φόνο του μικρού ζωγράφου.



Τα κουρέλια της δύναμης

H Αλεξάνδρα Μαρίνινα βάζει την ηρωίδα της να περιπλανάται στη Μόσχα, την πρωτεύουσα της άλλοτε κραταιάς Σοβιετικής Ενωσης, όπου οι αστυνομικοί έχουν άθλιους μισθούς, οι μαφιόζοι αλωνίζουν (ενίοτε συνεργάζονται με την αστυνομία) και δίνει πληθώρα πληροφοριών για τα τεκταινόμενα στη χώρα. Μαθαίνουμε λοιπόν ότι στη «μαρτυρική και κατασπαραγμένη από διχόνοιες» Ρωσία του τέλους του 20ού αιώνα, εν μέσω κομματικών και κυβερνητικών στελεχών που πλούτισαν χάρη στις ιδιωτικοποιήσεις, υπάρχουν άνθρωποι αφοσιωμένοι στο επάγγελμά τους, απλοί, καλοσυνάτοι και έντιμοι· ότι αρκετοί πολίτες ονειρεύονται αυτοκίνητα, λεφτά και χρυσαφικά και μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό· ότι κάποιοι μαφιόζοι ταξιδεύουν στην Ελλάδα και στην Τουρκία για να αγοράσουν γούνες, δερμάτινα και μπουφάν και να τα μεταπουλήσουν στους Μοσχοβίτες· ότι κάμποσοι Ρώσοι έχουν λογαριασμούς σε δολάρια σε τράπεζες της Δυτικής Ευρώπης. Ενα από τα πιο σημαντικά θέματα που θίγονται στο βιβλίο είναι οι σχέσεις των ηρώων μεταξύ τους: αδελφής με αδελφό, πατέρα με σύζυγο και κόρη, πατέρα και γιου. Περισσότερο απ' όλα ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σχέσεις ανάμεσα στα φύλα: της Νάστια με τον Λιόσα, του Σάσα με την Ντάρια, της Λίζας με τον Ντμίτρι, της Ιρίνα με τον Αρτιόμ, της Γελένα με τον Βλαντίμιρ. Ανθρωποι κάθε λογής, μόρφωσης, καταγωγής και ηλικίας αγαπούν, συμπάσχουν, επιδεικνύουν αλληλεγγύη, και είναι έτοιμοι να θυσιάσουν τα πάντα για χάρη των αγαπημένων τους. Ισως αυτό το στοιχείο να καθορίζει τη συνοχή της ρωσικής κοινωνίας και να αποτελεί το αντίδοτο στην προϊούσα σήψη των θεσμών.

H Νεκρή φύση με γαλάζια χρυσάνθεμα είναι αναμφισβήτητα το αρτιότερο μυθιστόρημα της Μαρίνινα που κυκλοφορεί στην ελληνική γλώσσα. Εχει γερή πλοκή, στέρεους ήρωες, αληθοφανείς καταστάσεις και, το σπουδαιότερο, δείχνει στους αναγνώστες ανάγλυφες εικόνες από τη ζωή στη Μόσχα της μετασοβιετικής εποχής. Εκτός από αυτά όμως έχει και έναν παρωχημένο ηθικοπλαστικό χαρακτήρα: κατά την άποψη της συγγραφέως, κανένας δεν έχει το δικαίωμα να πάρει τον νόμο στα χέρια του. Επίσης, όποιος αφαιρεί ανθρώπινη ζωή πρέπει να τιμωρείται, ανεξάρτητα αν η πράξη του έχει ευγενή κίνητρα. Από αυτή την άποψη, το μυθιστόρημα έχει κάτι το παλιομοδίτικο και θυμίζει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα έργα της Αγκαθα Κρίστι.



Φίλιππος Φιλίππου (συγγραφέας)

ΤΟ ΒΗΜΑ, 20-07-2003