Επτά στύλοι της σοφίας

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά βιβλία όλων των εποχών, στην δική μου κρίση. Στις 900 περίπου σελίδες του βιβλίου, ο Ουαλός συγγραφέας Τ. Ε. Lawrence καταγράφει την στρατιωτική του δράση στην Μ. Ανατολή, συνεπικουρούμενος από τις νομαδικές φυλές των Αράβων και των Βεδουίνων, που ζούσαν και δρούσαν στην περιοχή. Το βιβλίο έχει μοναδική γραφή, πληρέστατες περιγραφές προσώπων, ιστορικών γεγονότων, τοπίων, καταιγιστική δράση και μια οπτική ματιά που, με μικρές μόνο αλλαγές φωτογραφίζει την Αραβία και την Μέση Ανατολή του σήμερα. Η ιστορία του Λώρενς εξελίσσεται στον Α” Παγκόσμιο Πόλεμο και μέσα στις ερήμους της Αραβίας και της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής, με σταθμούς τη Δαμασκό, την Ιερουσαλήμ, αλλά και το Κάιρο, όπου ο Lawrence υπηρέτησε τις Βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, χαρτογραφώντας τις γύρω περιοχές.

Ο Lawrence στάλθηκε στην Μέση Ανατολή και πλάι στους Άραβες «για να εκτιμήσει» την στρατιωτική κατάσταση, καθώς μαινόταν ο πόλεμος μεταξύ Τούρκων και Εγγλέζων. Καταφέρνει και κερδίζει την εμπιστοσύνη των Αράβων λόγω του χαρακτήρα του και της ανιδιοτελής προσφοράς του, που λειτουργεί προς όφελος των Αραβικών συμφερόντων. Οι Βρετανοί ανώτεροι του, θεωρούν αυτήν την στάση προδοτική.

Η πολιτική των Βρετανών, που πριν τον πόλεμο υπόσχονται «γή και ύδωρ» στους Άραβες αλλά τους προδίδουν αμέσως μετά την λήξη του, κλονίζει την εμπιστοσύνη των Αράβων και την αξιοπιστία του Lawrence, που θεωρείται ώς ο κύριος υπαίτιος.

Αδυνατώ να τον κατατάξω στην μια ή την άλλη κατηγορία. Δεν πιστεύω οτι θα πρόδιδε την πατρίδα του για το όφελος μιας άλλης χώρας, ή ότι θα πρόδιδε τόσο ανήθικα την χώρα που τον γέμισε ώς άνθρωπο και του άλλαξε την ζωή . Για τον Lawrence, η Αγγλία παραμένει η μεγάλη αυτοκρατορία, όμως, πολλές φορές μέσα στο βιβλίο αναγνωρίζει την σπουδαιότητα των Αράβων και του πολιτισμού τους. Και θέλει να ξεπεράσει τα γεωγραφικά σύνορα που τον πιέζουν, για να αποκαταστήσει, με τα δικά του μέτρα, την δικαιοσύνη. Το αναφέρει πολλάκις ο ίδιος στις ενδοσκοπήσεις που παρεμβάλονται στην ροή του βιβλίου και θέτουν τον συγγραφέα και τον αναγνώστη σε μια συνεχή αλλά και εξαντλητική νοητική αναμόχλευση.

Ο Lawrence παραμένει ο άνθρωπος – αίνιγμα: είναι λάτρης της φήμης και της δόξας, ή ένας ονειροπόλος του οποίου τις βλέψεις καταστρατήγησε η ίδια η ζωή; Θεωρώ πως έπεσε θύμα των ενδοσκοπήσεων του, ένα θύμα της πάλης των «θέλω» του και των «πρέπει» του. Ένα θύμα του αιώνιου αγώνα, της ατελούς μάχης του εαυτού με το ίδιο του το εγώ. Όπως και να έχει, παραμένει συναρπαστικός.

Κρίμα που δεν υπάρχει η δυνατότητα της επανέκδοσης...