Έτη φωτός. Από τα σημειωματάρια του Γκέοργκ Κρλιστοφ Λίχτεμπεργκ

Ανθολόγος: Νησιώτης, Κώστας
Τι επιδιώκει ο επιστήμονας και δεξιοτέχνης των ευφυολογημάτων και των αφορισμών Γκέοργκ Κρίστοφ Λίχτενμπεργκ; «Να βρούμε τον δικό μας δρόμο μέσα από τον σωρό των ξένων πραγμάτων, ώστε να αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε εμείς οι ίδιοι, να μιλάμε εμείς οι ίδιοι και, τολμώ να πω, να υπάρχουμε εμείς οι ίδιοι». Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουν με την ταχύτητα του φωτός τα Σημειωματάριά του, κι ας νιώθουμε συχνά ότι η εποχή μας απέχει έτη φωτός από αυτά. Οι πρωτότυπες παρατηρήσεις του είναι διατυπωμένες έτσι ώστε να προκαλούν συγκίνηση που διατηρείται αμείωτη στη μνήμη.

Ένας από τους σημαντικότερους διανοητές-επιστήμονες του Διαφωτισμού.

Πολυμαθής και πολυπράγμων, γνήσιο τέκνο του Διαφωτισμού, ο Λίχτενμπεργκ έγραψε βιογραφίες (του αστρονόμου Κοπέρνικου και του θαλασσοπόρου Τζέιμς Κουκ), επιστημονικά δοκίμια, σάτιρες και επιτύμβια, θεατρικές κριτικές και ταξιδιωτικές εντυπώσεις, γλωσσικές παρατηρήσεις και εξονυχιστικές αναλύσεις πάνω στις χαλκογραφίες του Άγγλου χαράκτη Γουίλιαμ Χόγκαρθ. Ωστόσο, τα Σημειωματάρια είναι αυτά που υπογράμμισαν με το μολύβι τους ομοεθνείς σύγχρονοί του, όπως ο Γκαίτε και ο Καντ, αλλά και μεταγενέστεροι, όπως ο Κίρκεγκωρ, ο Νίτσε, ο Βιτγκενστάιν και ο Φρόιντ, ο οποίος μάλιστα τον θεωρεί «ίσως πιο αξιόλογο ψυχολόγο παρά φυσικό».

Ούτε να τα αρνείσαι όλα ούτε να τα πιστεύεις όλα.
Γκέοργκ Κρίστοφ Λίχτενμπεργκ