Αρχιτεκτονική και πολιτική στην Αρχαία Ελλάδα

Ο σκοπός της έκδοσης αυτού του μικρού βιβλίου είναι απλός. Πρόκειται για μια ανάλυση μιας πλευράς της Αρχαιότητας, υπό τη μορφή μικρών πινάκων. Αυτή η "έκθεση" δεν θα δώσει καμία απάντηση στα σημαντικά ερωτήματα του παρόντος, αλλά ίσως επιτρέψει στον αναγνώστη να κοιτάξει με ένα πιο κριτικό μάτι τα γεγονότα αυτής της περιόδου. Μια τέτοια θέση επιβάλλεται από το ίδιο το θέμα.





ΚΡΙΤΙΚΗ



«Το έργο μεταφέρει ιδέες όχι μέσω λέξεων αλλά μέσω των σχημάτων που εφευρίσκει και που εκθέτει». Η αρχαιολόγος - ιστορικός τέχνης Β. Βελισσαροπούλου ερευνά την αρχαϊκή τυραννίδα, προκειμένου να ανακαλύψει κάποια σχέση μεταξύ του πολιτεύματος και των αρχιτεκτονικών προγραμμάτων εκείνης της εποχής, αν αυτά υπήρξαν. Στο πόνημα αυτό εξετάζονται οι τυραννίδες της Κορίνθου, της Αθήνας, της Σάμου, της Σικυώνος καθώς και της Κάτω Ιταλίας (Γέλας και Ακράγαντος). Οπως δε η παράδοση υπογραμμίζει μια κάποια ταυτότητα συμπεριφοράς μεταξύ των τυράννων, μπορούμε να περιμένουμε τον ορισμό μιας τυραννικής πολιτικής βασισμένης για την πλειονότητα των τυράννων της αρχαϊκής εποχής σε δημαγωγικά μέτρα.

Ας μην ξεχνάμε ότι η τέχνη - στην περίπτωση που εξετάζουμε πρόκειται για την αρχιτεκτονική - αποτελεί μέσο επικοινωνίας που μπορεί να εκφράσει τη θέση της εξουσίας απέναντι στον χρόνο, στο άτομο, στην παράδοση. Και ενώ ο Αριστοτέλης διατυπώνει τις θέσεις της αντι-τυραννικής παράδοσης της κλασικής Αθήνας, οι αρχαιολογικές μαρτυρίες μάς δείχνουν πως «κάθε σημάδι του ατόμου σβήνει, προς όφελος των ανώτερων αξιών: το καλόν, η Πόλις, το γενικό όφελος». Οι αρχαϊκοί τύραννοι είναι σκαπανείς, είναι οι πρώτοι «πολιτικοί» και ως εκ τούτου είναι οι κατασκευαστές της Πόλης.



ΑΝΝΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

ΤΟ ΒΗΜΑ , 23-06-2002