Θεωρητικός από σύμπτωση

Στο βιβλίο του αυτό ο Πωλ Κρούγκμαν, ένας από τους σημαίνοντες επικριτές της πολιτικής Μπους στα οικονομικά και όχι μόνο, αποδεικνύει ότι η κατανόηση των οικονομικών και της οικονομικής πολιτικής κάθε άλλο παρά αποτελεί δύσκολο εγχείρημα· ότι δεν θα πρέπει να δημιουργεί πονοκεφάλους στον "απλό" πολίτη. Με σαφή, εύληπτη και όμορφη γλώσσα αναλύει σε σύντομα κείμενα τα προβλήματα της ανεργίας, της ανάπτυξης, της χρηματιστηριακής φούσκας, των θεωριών για το εμπόριο, την πορεία της αμερικανικής οικονομίας και τη νομισματική κρίση στην Ασία, τη Βραζιλία και την Αργεντινή. Επικρίνει την προσπάθεια ορισμένων που εξηγούν τα οικονομικά φαινόμενα επιλεκτικά στη βάση των διεθνών εξελίξεων και μόνο, αφαιρώντας την ευθύνη της οικονομικής πολιτικής από τις κυβερνήσεις τους, που όλα τα χρεώνουν σε δυνάμεις και θεσμούς εκτός χώρας. Εξηγεί πως λειτουργεί μια εθνική οικονομία. Αναλύει μέσα από απλά παραδείγματα ότι υπάρχουν καλές-απλές και κακές-δύσκολες οικονομικές θεωρίες. Εξηγεί ότι οι κυβερνήσεις και πολλοί ακαδημαϊκοί καταφεύγουν σε πολύπλοκα σχήματα, προκειμένου να συσκοτίσουν τα πραγματικά οικονομικά γεγονότα. Στο παρόν βιβλίο ο Κρούγκμαν δείχνει ότι η πληθωριστική διάδοση ορισμένων οκονομικών ιδεών δεν τις κάνει ούτε ορθότερες ούτε αποτελεσματικότερες για τα καθημερινά προβλήματα του πολίτη, Ότι, αντίθετα, υπάρχουν οικονομικά, ιδέες και πρακτικές που ωφελούν άμεσα και τον πολίτη και τη χώρα. Και όλα αυτά γραμμένα με στυλ, με σαφήνεια, απλά αλλά όχι απλουστευτικά.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΚΡΙΤΙΚΗ



Αν ο ρόλος του διανοούμενου είναι να χρησιμοποιεί τον ορθολογισμό για να τσακίζει τους μύθους τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς, τότε ο οικονομολόγος Paul Krugman πληροί τον ορισμό. Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία των οικονομικών και ενίοτε το σαρκασμό, ο μεγάλος αυτός οικονομολόγος και αρθογράφος καταφέρνει να απογυμνώσει όλη την «μπουρδολογία» (όπως την αποκαλεί) που μας περιβάλλει.

Ιδιαίτερες «μπούρδες», τις οποίες ο Krugman υποβάλλει σε εξαντλητική κριτική, είναι ότι η παραγωγικότητα προκαλεί ανεργία, ότι χάνονται οι «καλές» θέσεις εργασίας, ότι η αποταμίευση εμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη, ότι η μείωση των φόρων οδηγεί σε αύξηση των κρατικών εσόδων, ότι η επιστροφή στο χρυσό διασφαλίζει τη διεθνή οικονομική σταθερότητα, ότι για τις κρίσεις στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα ευθύνονται οι «κερδοσκόποι» κ.λπ. Πολύ επίκαιρο είναι το άρθρο «Αυθεντικοί Γαλάτες: ελευθερία ισότητα, ανοησία» -μια καυστική κριτική της άγνοιας που χαρακτηρίζει τη γαλλική ελίτ για βασικά θέματα οικονομικών. Στο επίκεντρο της κριτικής του βρίσκεται η άποψη ότι η ΟΝΕ (μαζί με τη μείωση των ωρών εργασίας) θα οδηγούσε σε μείωση της ανεργίας. Με διορατικό τρόπο ο Krugman προέβλεψε ότι η νομισματική ένωση της Ευρώπης μόνο δεινά μπορούσε να προκαλέσει -ιδιαίτερα στον τομέα της απασχόλησης (είναι κρίμα που ο Krugman δεν διαβάζει ελληνικά για να ασχοληθεί με τις ακόμη μεγαλύτερες ανοησίες που διέδιδε η ντόπια «εκσυγχρονιστική» ελίτ εν όψει της ένταξης στην ΟΝΕ).

Παρ' όλο που θεωρείται ότι ανήκει στον «προοδευτικό» χώρο, δεν διστάζει να επιτεθεί στους μύθους που επικρατούν στο χώρο αυτό, ιδιαίτερα σχετικά με την παγκοσμιοποίηση. Στο άρθρο του με τον προκλητικό τίτλο «Φτηνής εργασίας εγκώμιο» υποβάλει σε εξαντλητική κριτική όσους μιλάνε για εκμετάλλευση των εργαζομένων στον Τρίτο Κόσμο, δείχνοντας ότι η εναλλακτική λύση στη φτηνή εργασία δεν είναι η καλοπληρωμένη εργασία αλλά η ανεργία.

Οι μοδάτες «αλήθειες» είναι άλλος ένας προσφιλής στόχος της κριτικής τού Krugman. Οπως, π.χ., η παραφιλολογία περί της «κοινωνίας της πληροφόρησης» ή «κοινωνία της γνώσης», που σύμφωνα με τους υποστηρικτές της άποψης θα παρήγε άυλα αγαθά, ενώ οι δουλειές θα πήγαιναν στους «συμβολικούς αναλυτές» που θα μετακινούσαν εικονίδια σε οθόνες υπολογιστών. Ομως πρόκειται για ανοησία. Οι καταναλωτές, λέει ο Krugman, δεν θέλουν πληροφορίες, θέλουν χειροπιαστά αγαθά. Στο ίδιο πλαίσιο επισημαίνει πόσο λάθος είναι η άποψη ότι η εκπαίδευση είναι το κλειδί για την οικονομική επιτυχία. Η πολυετής πανεπιστημιακή εκπαίδευση, υποστηρίζει, δεν έχει πλέον καμία οικονομική απόδοση. Στις μέρες μας οι δουλειές που απαιτούν μόνον έξι ή δώδεκα μήνες επαγγελματικής κατάρτισης -παραϊατρικά επαγγέλματα, μαραγκοί, καθαριστές οικιών-, πληρώνονται σχεδόν με όσα χρήματα παίρνει ένας κάτοχος δικτατορικού.

Πάντως ο Krugman θα είχε εξίσου σαρκαστικά σχόλια για τους Ελληνες εκδότες του, οι οποίοι υποτασσόμενοι στις ανάγκες της «πολιτικής ορθότητας» προβάλλουν στο οπισθόφυλλο ως πρώτο χαρακτηριστικό του ότι είναι ...επικριτής τής πολιτικής Μπους!



ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 29/07/2005