Παραδοσιακά αδέσποτα ρεμπέτικα (Βιβλίο + 2CDs)

"Μουρμούρικα", "Μπερμπάντικα", "Βλάμικα", "Κουτσαβάκικα". Κάποιοι από τους χαρακτηρισμούς που αποδίδονταν στα αδέσποτα αστικά τραγούδια του περιθωρίου, του 19ου αιώνα. Πρόκειται για μια έρευνα γύρω από τα πρώτα, ανώνυμης δημιουργίας ρεμπέτικα τραγούδια τα οποία αποτέλεσαν τις βάσεις για το σύγχρονο ελληνικό λαϊκό τραγούδι. Η παρούσα έκδοση που προέκυψε με αποδελτίωση τόσο παλαιότερου όσο και νεότερου υλικού, αναδεικνύει τον κόσμο του ελληνικού περιθωρίου του 19ου αιώνα και των πρώτων δεκαετιών του 20ού, όπως και τη γέννηση του τραγουδιού της φυλακής και του τεκέ, μέσα από μαρτυρίες και σπάνια, ανέκδοτα, ηχητικά ντοκουμέντα. Αρκετά από τα τραγούδια 78 στροφών, του πρώτου ψηφιακού δίσκου που συνοδεύει την έκδοση, αποτελούν σπανιότατα ιστορικά τεκμήρια καθώς έχουν ανευρεθεί από ένα μόνο αντίτυπο 78 στροφών, ενώ οι ανέκδοτες ζωντανές ηχογραφήσεις του δευτέρου, μας αποκαλύπτουν μια γνήσια πτυχή του μπουζουκιού και του τραγουδιού του 19ου αιώνα.
[Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου]

Μία εις βάθος εξερεύνηση των αδέσποτων τραγουδιών του κοινωνικού περιθωρίου, που καλύπτει κυρίως τη χρονική περίοδο από το 1870 έως το 1936.

Το αδέσποτο τραγούδι, που στα αρχικά του στάδια έφερε διάφορες ονομασίες, αγαπήθηκε από μια μεγάλη μερίδα του λαού και ταυτόχρονα τροφοδότησε την περιέργεια πολλών λόγιων και συγγραφέων της εποχής του. Αντιπροσωπεύει ίσως το τελευταίο δείγμα μιας γνήσιας παράδοσης στην ελληνική μουσική και τη συνδετική γραμμή που ενώνει την ανώνυμη δημιουργία με την επώνυμη. Έτσι, δημιουργείται σταδιακά το ονομαζόμενο «ρεμπέτικο τραγούδι», που θα αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο της ελληνικής λαϊκής δισκογραφίας.

Η εξέλιξη του μπουζουκιού, από κύριο όργανο του δημοτικού τραγουδιού σε όργανο των ατόμων του περιθωρίου, μέσα από την υιοθέτηση του ζεϊμπέκικου χορού, γεννά ένα νέο είδος μουσικής στα αστικά κέντρα, στους χώρους της φυλακής, του τεκέ, του λιμανιού και της ταβέρνας. Στηριγμένο κατά μεγάλο βαθμό σε μελωδίες από τη Μικρά Ασία, ο συνδυασμός παραδοσιακών σκοπών και περιθωριακών στίχων δημιουργεί έναν μοναδικό τρόπο έκφρασης, ξεχωριστό όχι μόνο για την ελληνική αλλά και για την ευρύτερη περιοχή.

Η μελέτη, μέσα από τη συγκέντρωση αυθεντικών ηχογραφήσεων και σπάνιων ιστορικών στοιχείων, αποκαλύπτει τις ρίζες και την εξέλιξη ενός από τα πιο χαρακτηριστικά και αγαπημένα είδη μουσικής στην Ελλάδα ενώ για πρώτη φορά επιχειρείται μουσικολογική ανάλυση των συνολικά συγκεντρωμένων αδέσποτων τραγουδιών και καταδεικνύεται η άρρηκτη σχέση και σύνδεσή τους με τη μικρασιατική παράδοση του ζεϊμπέκικου χορού.

Η εργασία αυτή έρχεται να διαφωτίσει τον αναγνώστη, παρουσιάζοντας νεότερα ντοκουμέντα, βιβλιογραφικές αναφορές και άγνωστες ιστορικές μαρτυρίες, καθώς και αντιπροσωπευτικά, σπανιότατα τραγούδια που συνοδεύουν τους ψηφιακούς δίσκους της έκδοσης, πολλά εκ των οποίων δημοσιεύονται για πρώτη φορά.

Στον πρώτο ψηφιακό δίσκο της έκδοσης περιλαμβάνονται αδέσποτα τραγούδια της περιόδου 1918-1931, εκτελεσμένα από μικρασιάτικες ορχήστρες και από περίφημους τραγουδιστές, όπως: Κούλα Αντωνοπούλου, Πέτρος Ζουναράκης, Γιώργος Βιδάλης, Μαρίκα Παπαγκίκα, Αντώνης Διαμαντίδης ή Νταλγκάς, Επαμεινώνδας Ασημακόπουλος, Κωνσταντίνος Μαύρος, Άγγελος Στάμος, Λευτέρης Μενεμενλής και Αγγελίνας. Η περισυλλογή τους ήταν το αποτέλεσμα ενός πολυετούς εγχειρήματος, καθώς για αρκετά από αυτά η ανεύρεσή τους μέχρι στιγμής περιορίζεται σε ένα μόνο αντίτυπο 78 στροφών, ενώ για ήδη κυκλοφορημένα κομμάτια χρησιμοποιήθηκε η καθαρότερη κόπια που έχει ανευρεθεί.

Ιδιαίτερης σημασίας αποτελούν και οι ζωντανές ηχογραφήσεις του δεύτερου ψηφιακού δίσκου με αδημοσίευτα αδέσποτα, πολλές από τις οποίες αναπαριστούν τον γνήσιο τρόπο εκτέλεσης του μπουζουκιού κατά τον 19ο αιώνα, μέσα από τα αρχικά κουρδίσματα του οργάνου. Ερμηνεύουν οι μπουζουξήδες: Μιχάλης Γενίτσαρης, Στέλιος Κερομύτης, Στέλιος Φουσταλιεράκης, Τάκης Τζιρίτας, Νίκος Βραχνάς, Μπώρος, Δημήτρης Αινίτης, οι καραγκιοζοπαίχτες Θέμης και Σπύρος Καράμπαλης και ο σαντουριέρης Ερμόλαος Κόνσολας.



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ CD'S

CD 1: Ηχογραφήσεις γραμμοφώνου (1918–1932)

Τα ούλα μου – Χάρης Σύλλας

Ζεϊμπέκικο χασικλήδικο – Κα Κούλα

Μανάκι μου – Πέτρος Ζουναράκης

Γιάφ γιούφ – Πέτρος Ζουναράκης

Το χασίσι – Γιώργος Βιδάλης

Το βλαμάκι – Κα Κούλα

Όλοι ούζο με φωνάζουν – Κα Κούλα

Τα ούλα σου – Μαρίκα Παπαγκίκα *

Μανάκι μου – Άγγελος Στάμος

Το Γουέστ – Επαμεινώνδας Ασημακόπουλος

Μες του Συγγρού τη φυλακή – Μαρίκα Παπαγκίκα *

Μπαγάσικο – Κωνσταντίνος Μαύρος

Μανάκι – Κωνσταντίνος Μαύρος

Ο Μποχώρης – Αντώνης Νταλγκάς

Μη μου χαλάς τα γούστα μου – Αντώνης Νταλγκάς

Μπάρμπα Γώγος – Αντώνης Νταλγκάς

Δεν μου λέτε το χασίσι που πουλιέται – Λευτέρης Μενεμενλής

Ντερβισάδες – Επαμεινώνδας Ασημόκοπουλος

Οι νέοι χασικλίδες – Κώστας Καρίπης

Μπαγλαμάδες – Αγγελίνας

Καλογεράκι / Ντουντού – Αντώνης Νταλγκάς

(*Ανέκδοτη λήψη στις 78 στροφές.) * *


CD 2: Ζωντανές ηχογραφήσεις (1972–2000)

Καπετανάκης – Μιχάλης Γενίτσαρης

Έλα στα παραπήγματα – Μιχάλης Γενίτσαρης

Ταξίμι Πειραιώτικο και ζεϊμπέκικο – Μιχάλης Γενίτσαρης

Άσπρα μούρα – Μιχάλης Γενίτσαρης

Ο μερακλής – Μιχάλης Γενίτσαρης

Τα ματάκια σου αδερφούλα – Μιχάλης Γενίτσαρης

Μωρή Ντουντού – Μιχάλης Γενίτσαρης

Σακαφλιάς – Μιχάλης Γενίτσαρης

Ταξίμι Πειραιώτικο Χιτζασκιάρ σερφ / Τα ματάκια σου αδερφούλα – Ερμόλαος Κόνσολας

Γαλάτα – Τάκης Τζιρίτας

Ταξίμι και ζεϊμπέκικο σε ντουζένι Ασαμπιέν – Τάκης Τζιρίτας

Ταξίμι και ζεϊμπέκικο σε ντουζένι Καραντουζένι – Τάκης Τζιρίτας

Έλα στ’ Ανάπλι – Στέλιος Φουσταλιεράκης

Τώρα τα παίρνω (Μπουρδούσενα) – Στέλιος Κερομύτης / Πάνος Σωτηρόπουλος

Ταξίμι και Γιουρούκικο ζεϊμπέκικο σε ντουζένι Αραμπιέν – Στέλιος Κερομύτης / Πάνος Σωτηρόπουλος

Αθήνα και Περαία μου – Νίκος Βραχνάς

Ήσουνα ξυπόλητη – Νίκος Βραχνάς

Μάγκες πιάστε τα βουνά – Νίκος Βραχνάς

Μες του Νταΐκου τον τεκέ – Νίκος Βραχνάς

Αντιλαλούν οι φυλακές – Νίκος Βραχνάς

Το λυχνάρι (Σαν τι το θέλει η μάνα σου) – Σπύρος και Θέμης Καράμπαλης

Βρε βαποράκι του Μπουρνόβα – Μπώρος

Έρχομαι τη μάντρα μάντρα – Δημήτρης Ανίντης