Σαν μυθιστόρημα

Τώρα το έχεις καταλάβει: μόνο αν κάνεις τη ζωή σου μυθιστόρημα κοιτάζοντας τον άλλον σαν να 'τανε ο εαυτός σου και τον εαυτό σου σαν να ήταν άλλος, ανακαλύπτεις τη σκληρή αλήθεια της ζωής σου. Ναί, είναι παράξενο, μα τώρα πιά το ξέρεις: μόνο αν δείς τη ζωή σαν μυθιστόρημα, αγγίζεις τον κρυφό πυρήνα της ζωής. Να τι αποκαλύπτει, όσο γράφεται, τούτο το βιβλίο στον συγγραφέα του. Ένα πρωτότυπο βιβλίο, γιατί, ενώ ξεκινάει ως αυτοβιογραφία, μεταμορφώνεται εξαρχής σε μυθιστόρημα, καθώς ο αφηγητής σχηματίζει με τον πρόωρα χαμένο αδερφό του ένα διπλό μυθικό σώμα – το Δίκωλον. Έτσι, η αφήγηση καταδύεται στη συλλογική μνήμη μιάς οικογένειας και μιάς χώρας, χτίζοντας το βιβλίο πάνω σ’ ένα θεμελιακό θέμα –το Ίδιο και το Άλλο– σε αναρίθμητες παραλλαγές: ζωή και θάνατος, νεκρός και ζωντανός, εγώ και ο άλλος, μέσα και έξω, σπίτι και πόλη, οικογένεια και κόσμος, εδώ και εκεί, παρόν και παρελθόν, μύθος και ιστορία. Εμβληματικό παράδειγμα: η Ελλάδα και η Ευρώπη, ιδωμένες στην αναγκαία όσο και αντιφατική τους σχέση, μεσ' από την οποία ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει βασικές όψεις της Ιστορίας του εικοστού αιώνα, αλλά και τον μύθο τους, όπως τον βιώνουν οι ήρωες. Και, στο βάθος της εικόνας, τα μεγάλα υπαρξιακά- οντολογικά ερωτήματα που μας βασανίζουν όλους – ήρωες, συγγραφέα και αναγνώστη: Ποιος είμαι; Ποιο είναι το σύμπαν μέσα στο οποίο αναδύθηκα; Και πως μπορώ να μοιραστώ με τον άλλον άνθρωπο το σύμπαν που κρύβω μέσα μου; Δεν είναι τυχαίο ότι το βιβλίο, που αρχίζει με την τραγική απουσία-παρουσία ενός νεκρού, τελειώνει με τη γέννηση του έρωτα – άρα με την κατάφαση στη ζωή. «Ένα μνημειώδες και εκπληκτικό βιβλίο. [...] Σε κάνει να σκέφτεσαι τον Προύστ, τον Τζόυς [και] άλλες προστατευτικές σκιές, τον Σαίξπηρ, τον Καλντερόν. [...] Αυτό δείχνει πόσο ευρωπαικό είναι τούτο το μυθιστόρημα». Sebastien Lapaque, Le Figaro litteraire «Ας συλλογιστούμε τούτο το μυθιστόρημα τη στιγμή που οι δυτικές κοινωνίες γνωρίζουν μια κατάρρευση των συλλογικών θεσμών τους». Christophe Premat, Sens public, International Web Journal