Διαλέξεις και ομιλίες (1937-1958)

Στον τόμο συγκεντρώνονται τριάντα τρία κείμενα από δημόσιες παρεμβάσεις του σπουδαίου νομπελίστα συγγραφέα. Η φήμη του ως δημιουργού και το κύρος του ως διανοούμενου είχαν καταστήσει τις απόψεις του περιζήτητες παντού. Ο εξεγερμένος Αλμπέρ Καμύ τοποθετείται στο επίκεντρο του παραλόγου, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τόσο την κοινή μας μοίρα όσο και την ατομική ελευθερία του καθενός. Κινούμενος με ηθική συνέπεια από το ένα ζήτημα στο άλλο, εκφράζει και αποσαφηνίζει μια στράτευση η οποία σκοπό έχει να ξαναδώσει φωνή, πρόσωπο και αξιοπρέπεια σε εκείνους που τα στερήθηκαν εξαιτίας μισού αιώνα σάλου και οργής. Παράλληλα, θίγει την εσφαλμένη χρήση των λέξεων και την υπερβολή των ιδεών που μεταμόρφωσαν τον άνθρωπο σε λύκο για τον ίδιο του τον εαυτό. Υπάρχει μια «Κρίση του Ανθρώπου». Ο Καμύ την καταγράφει και την εξηγεί, διατυπώνοντας συστηματικά τις αιτίες και τα συμπτώματά της. Γνωρίζει ότι αυτό που διακυβεύεται είναι ο πολιτισμός και το αίσθημα αδελφοσύνης που ενώνει τους ανθρώπους στον αγώνα τους ενάντια στο πεπρωμένο τους. «Προτιμώ τους στρατευμένους ανθρώπους από τις στρατευμένες λογοτεχνίες. Θάρρος στη ζωή και ταλέντο στο έργο δεν είναι και λίγο», έγραφε στα Σημειωματάριά του.

[…] Διότι εάν τίποτα δεν είναι αλήθεια ή ψέμα, εάν τίποτα δεν είναι καλό ή κακό, και εάν η μόνη αξία είναι η αποτελεσματικότητα, τότε ο κανόνας θα είναι ότι οφείλεις να αποδείξεις πως είσαι ο πιο αποτελεσματικός, δηλαδή ο πιο ισχυρός. Ο κόσμος δεν είναι πλέον μοιρασμένος σε ανθρώπους δίκαιους και άδικους, αλλά σε αφέντες και δούλους.

Αυτός που έχει δίκιο είναι αυτός που υποδουλώνει […]. Κοιτάξτε λοιπόν τα πράγματα γύρω σας, και δείτε εάν δεν είναι ακόμη αληθινά. Μας εξουθενώνει η βία και μας πνίγει. Είτε στα έθνη είτε στον κόσμο, η δυσπιστία, η μνησικακία, η απληστία, ο αγώνας για την εξουσία εξυφαίνουν τώρα ένα σκοτεινό και απελπισμένο σύμπαν όπου ο κάθε άνθρωπος υποχρεούται να ζει στο παρόν, και η λέξη «μέλλον» αυτή καθαυτήν συμβολίζει γι’ αυτόν την αγωνία σε όλες τις μορφές της? παραδομένος σε αφηρημένες δυνάμεις? ισχνός και καταπονημένος από μια ορμητική ζωή? μακριά από φυσικές αλήθειες, γαλήνιες ενασχολήσεις, την απλή ευτυχία.

Η κρίση του ανθρώπου, 1946