Η τουρκική στρατηγική και οι ανακατατάξεις σε μια περιφέρεια μεταβαλλόμενων συνθηκών

Ο ανά χείρας συλλογικός τόμος εξετάζει την πολιτική της Τουρκίας κατά τη διάρκεια των ανακατατάξεων που έλαβαν χώρα στην ευρύτερη περιοχή την κρίσιμη περίοδο 2014-2018. Η κρισιμότητά της έγκειται όχι μόνο στη χαοτική κατάσταση που προκάλεσε η αραβική άνοιξη, αλλά και με τις επιλογές εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας, που δοκιμάζει τα όρια των δυνατοτήτων του στρατηγικού βάθους του καθηγητή Αχμέτ Νταβούτογλου. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010 συντελέστηκαν σημαντικές ανακατατάξεις στον ασταθή και ευαίσθητο χώρο της Μέσης Ανατολής. Τα κράτη της περιοχής διήλθαν από επίπονη μεταβατική περίοδο που κινήθηκε κυρίως μεταξύ σύγκρουσης και αποδιοργάνωσης των σχέσεών τους και λιγότερο συνεργασίας και ανασυγκρότησης. Μέσα σε αυτό το τόσο νευραλγικό για τα δυτικά συμφέροντα περιφερειακό υποσύστημα, ορισμένες χώρες όπως η Τουρκία, με φιλόδοξα οράματα και σχέδια, επιδίωξαν να αξιοποιήσουν τις προσφερόμενες ευκαιρίες για να προωθήσουν τα εθνικά συμφέροντά τους. Οι έρευνες και οι μελέτες που περιλαμβάνονται στις σελίδες αυτού του τόμου εστιάζουν σε διάφορες πτυχές της τουρκικής στρατηγικής στη Μέση Ανατολή, όπως ο ρωσοτουρκικός ανταγωνισμός στη Συρία, οι σχέσεις με το φαινόμενο του ισλαμικού κράτους, η πρόκληση των Κούρδων της Συρίας, τα πρώτα προσφυγικά κύματα προς τη Δύση, ο ανταγωνισμός στην ανατολική Μεσόγειο. Συμπεριλαμβάνονται επίσης εργασίες που δίνουν έμφαση στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην ενεργειακή διάσταση της τουρκικής στρατηγικής, στις οικονομικές σχέσεις της με γειτονικές χώρες, στις σχέσεις συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας στον Καύκασο, στο κυπριακό, στα ζητήματα κυβερνοασφάλειας, κ.ά.

Περιεχόμενα

Αρκτικόλεξο
Πρόλογος
Το δόγμα Νταβούτογλου και οι περιφερειακές ανακατατάξεις
Νικόλαος Κ. Ραπτόπουλος
Το στρατηγικό δόγμα της Τουρκίας και οι ανακατατάξεις στην Μέση Ανατολή. Πλαίσιο, στόχοι και επιπτώσεις
Γιούρι Μπίλεν και Αντώνης Μαντζαβίνος
Ρωσοτουρκικός ανταγωνισμός στη Συρία. Το εθνικό συμφέρον και η επιδίωξη της περιφερειακής ηγεμονίας
Βενέτα-Ιωάννα Σεληνιωτάκη και Παναγιώτα Δέδε
Η επιδίωξη του τουρκικού εθνικού συμφέροντος και οι σχέσεις της Άγκυρας με μη κρατικούς δρώντες στη Σύρία: Η περίπτωση του "Ισλαμικού Κράτους"
Ζωή Πέτρου
Η απειλή χρήσης βίας και η προσφυγή στην βία στις διεθνείς σχέσεις: Η Τουρκία και οι Κούρδοι της Συρίας
Ζητήματα ασφάλειας και οικονομικών σχέσεων
Μαρκάρ Σανγκογιάν
Προκλήσεις και συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας στον Καύκασο. Η περίπτωση του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας
Βασίλης Παπαγεωργίου
Το ζήτημα της Κυβερνοασφάλειας στην Τουρκία: "Κυβερνοπόλεμος, συνέχεια του ανταγωνισμού με άλλα μέσα"
Αλεξία Κώστα
Διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ιράν υπό το φως των διεθνών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης
Σχέσεις με Ελλάδα και Κύπρο. Στρατηγική, οικονομία και τύπος
Διονύσης Τσιριγώτης
Οι ηγεμονικές αξιώσεις της Τουρκίας σε Ελλάδα και Κύπρο. Μια περιπτωσιολογική ανάλυση του "στρατηγικού βάθους"
Χρυσούλα Ψυλλάκη
Προκλήσεις για την επίτευξη της σταθερότητας στην ανατολική Μεσόγειο: Οι αλληλεπιδράσεις Τουρκίας - Αιγύπτου - Ελλάδας
Ευαγόρας Λ. Ευαγόρου
Η Τουρκία και το Κυπριακό πρόβλημα: Στρατηγικές όψεις και διαπραγμάτευση
Σπύρος Ρουκανάς
Η πολιτική οικονομία Ελλάδας - Τουρκίας
Αθανάσιος Ν. Σαμαράς
Εσωτερικές συγκρούσεις και αναθεωρητισμός: Οι απεικονίσεις της Τουρκίας στον ελληνικό τύπο
Σχέσεις με την ΕΕ και το προσφυγικό
Φωτεινή Ασδεράκη
Η δύσκολη πορεία της Τουρκίας προς την Ευρώπη. Είναι η μεταναστευτική κρίση ένα παράθυρο ευκαιρίας ή ένα νέο εμπόδιο;
Δελαβίνας Σταύρος
Το προσφυγικό ως μοχλός πίεσης: Η στάση της Τουρκίας και η "πολιτική μηδενικών προβλημάτων" με την Ελλάδα και την ΕΕ
Η εσωτερική πολιτική σκηνή και η διακυβέρνηση του ΚΔΑ
Αλεξάνδρα Νικοπούλου
Η ελευθερία λόγου και η πορεία εκδημοκρατισμού της Τουρκίας υπό τη διακυβέρνηση του ΚΔΑ
Άννα-Μαρία Κοφίτσα
Η πρόκληση εκδημοκρατισμού του τουρκικού πολιτικού συστήματος, η ευρωπαϊκή προοπτική του και η στρατηγική της ισλαμικής παράταξης
Ο παράγοντας ενέργεια
Αθανάσιος Δαγούμας
Το ενεργειακό σύστημα και οι ενεργειακκή πολιτική της Τουρκίας
Στυλιανός Α. Σωτηρίου
Η γεωπολιτική της ενέργειας στο περιφερειακό υποσύστημα της Κεντρικής Ασίας και ο ρόλος της Τουρκίας
Μάρκος Τρούλης
Η στρατηγική ασυνέχεια της τουρκικής αναβάθμισης