Η αρχιτεκτονική της αναπηρίας

Οι περισσότερες σύγχρονες διερευνήσεις της αναπηρίας επικεντρώνονται αποκλειστικά σχεδόν στο ζήτημα της πρόσβασης: πώς δηλαδή μπορεί αυτή να επιτευχθεί και πώς θα μπορέσουν τα ανάπηρα άτομα να εξυπηρετηθούν καλύτερα μέσα στο δομημένο περιβάλλον. Η αντίληψη ότι η προσβασιμότητα αρκεί για να αποκατασταθούν οι ανισότητες που διαχρονικά βιώνουν τα ανάπηρα άτομα την καθιστούν συνήθως όχι μόνο βασικό αίτημα αλλά και σημείο τερματισμού κάθε είδους αγώνα για τα αναπηρικά δικαιώματα.

Ωστόσο, στην Αρχιτεκτονική της αναπηρίας ο David Gissen προτείνει μια εναλλακτική πολιτική για την ανθρώπινη βλάβη και το δομημένο περιβάλλον, σε ένα πλαίσιο σκέψης το οποίο υπερβαίνει τη μονοδιάστατη λογική της χρηστικότητας. Ο συγγραφέας επανεξετάζει τις υπόρρητες παραδοχές για τη σωματική βλάβη και τη σωματική ικανότητα που λανθάνουν στην ιστορία, τη θεωρία, την εκπαίδευση και την πρακτική των αρχιτεκτόνων. Προσεγγίζοντας τη σωματική βλάβη και την αναπηρία ως εγγενές στοιχείο του δομημένου χώρου, ο Gissen οραματίζεται μάλιστα έναν αρχιτεκτονικό σχεδιασμό που τις ενσωματώνει ήδη από τα πρώτα στάδια της αρχικής σύλληψης. Στο ανά χείρας βιβλίο οι υπόρρητες αυτές παραδοχές αναδεικνύονται, μεταξύ άλλων, μέσα από την εξέταση της ιστορίας εμβληματικών ιστορικών χώρων και μνημείων, με προεξάρχοντα παραδείγματα την Ακρόπολη της Αθήνας και τον ναό του Σαιν-Ντενί στο Παρίσι, την κριτική στη λογική του σχεδιασμού των οδικών δικτύων και των δικτύων υδρολογικής διαχείρισης σε διάφορες πόλεις του κόσμου, ή την ανάδειξη του τεχνητού χαρακτήρα πολλών από τα λεγόμενα «πάρκα άγριας φύσης», που θεωρούνται εγγενώς μη προσβάσιμα από ανθρώπους με αναπηρίες.

Το βιβλίο του Gissen ουσιαστικά θέτει το θεωρητικό πλαίσιο για μια νέα αρχιτεκτονική και σχεδιαστική αντίληψη, ικανή να αντιπροσωπεύει πληρέστερα τις πολιτικές και τις εμπειρίες της αναπηρίας.