Τασκένδη

Ο Στέλιος Γιατρουδάκης, προσφέρει με το βιβλίο του αυτό,
σημαντική κατάθεση για πολλά από κείνα, που προσδιόρισαν τη ζωή
των μαχητών του Δ.Σ.Ε., οι οποίοι πήραν το δρόμο της προσφυγιάς
και κατέφυγαν στην Τασκένδη αλλά και για τη λειτουργία και
δράση του ΚΚΕ, σε σχέση με τη συμπεριφορά του ΚΚΣΕ.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Οι μαρτυρίες παλαιών αγωνιστών της Αριστεράς, που αναφέρονται στις ταραγμένες δεκαετίες του '40, του '50 και του '60, αποτελούν πολύτιμο υλικό για τους ιστορικούς ερευνητές. Ωστόσο πληθώρα αυτών των μαρτυριών αφορά κυρίως γεγονότα είτε της Εθνικής Αντίστασης είτε του εμφυλίου πολέμου και σε κάθε περίπτωση δρώμενα του ελλαδικού χώρου.

Ο Στ. Γιατρουδάκης, παλαιός αγωνιστής του κομμουνιστικού κινήματος, στο δεύτερο βιβλίο του, Τασκένδη, 30 χρόνια προσφυγιά, όπως αναφέρεται και στον τίτλο, δίνει τη μαρτυρία ­πολύτιμη οπωσδήποτε­ για τα όσα έζησε στη μακρινή Τασκένδη, όπου βρήκαν καταφύγιο χιλιάδες ηττημένοι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού.

Έτσι παρακολουθεί την πορεία της παροικίας, παρουσιάζει τις επιτυχίες της, σημειώνει τα λάθη και τις παραλείψεις, επισημαίνει τα αίτια και τους αίτιους πολλών αρνητικών φαινομένων. Δεν διστάζει να κατακρίνει όχι σωστές ενέργειες, ανεξάρτητα από το ποιος είναι ο δράστης. Με αυστηρή γλώσσα αναφέρεται σε μερικά ηγετικά στελέχη που «ξέχασαν» τις υποσχέσεις τους προτού αναρριχηθούν σε ηγετικούς θώκους. Τους κατηγορεί για «κουκουλώματα» και «αλληλοκαλύψεις», ενώ καταγγέλλει το επιχείρημα ότι «όλα οφείλονται στο ανώμαλο καθεστώς του Ζαχαριάδη και αργότερα του Κολιγιάννη».

Η πλέον ενδιαφέρουσα πλευρά του βιβλίου είναι ότι από «πρώτο χέρι» αναφέρονται στοιχεία για τη διαχείριση των τεράστιων οικονομικών που διέθετε στην Τασκένδη το ΚΚΕ και για τις διάφορες ατασθαλίες που παρουσιάσθηκαν, δεδομένου ότι ο συγγραφέας ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου της Κομματικής Οργάνωσης Τασκένδης του ΚΚΕ.

Επίσης καταγράφεται η παράδοση της ηγετικής σκυτάλης από την καθοδήγηση Ζαχαριάδη στους νέους, οι οποίοι τη διεκδίκησαν με τις πλάτες των Σοβιετικών, μεταβίβαση που συνοδεύτηκε από μια σύγκρουση σώμα με σώμα και από τον αλληλοσπαραγμό που θα μείνει αξέχαστος σε όλους τους αγωνιστές της ελληνικής παροικίας της Τασκένδης. Παρ' όλο που η κάθε παράταξη έδινε και δίνει, ακόμη και σήμερα, τις δικές της αιτιολογήσεις και απαντήσεις, σε ένα συμφωνούν: αν οι Σοβιετικοί ήθελαν ­γιατί με τα μέσα που διέθεταν ήξεραν με κάθε λεπτομέρεια όλα όσα συνέβαιναν στο εσωτερικό των πολιτικών προσφύγων­, τα τραγικά και αδιανόητα αυτά γεγονότα δεν θα γίνονταν ποτέ!

Ήταν τρομερά και ασύλληπτα τα περιστατικά των διώξεων εναντίον των αντιφρονούντων από την ηγετική ομάδα του ΚΚΕ, που είχε πάρει τη σφραγίδα από το «κόμμα-οδηγό». Ο Στέλιος Γιατρουδάκης παρουσιάζει με συγκεκριμένα στοιχεία τους τραμπουκισμούς, τους ξυλοδαρμούς, τις προβοκάτσιες, την τρομοκρατία και τους διωγμούς των διαφωνούντων, που αποτελούσαν το 75% των πολιτικών προσφύγων της Τασκένδης.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΡΟΝΤΑΚΗΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 21-11-1999