Ο βίος των αχρείων

Το υποκείμενο και εξουσία, γραμμένο το 1982, είναι ένα από τα τελευτεία κείμενο του Φουκώ και επέχει θέση πολιτικής διαθήκης. Πρόκειται για ένα κείμενο στο οποίο μιλάει για το έργο του και για τη σημασία του ζητήματος του υποκειμένου καθόλη τη διάρκεια της πορείας του. Ταυτόχρονα, εδώ θα θέσει για πρώτη φορά τη διαφοροποίηση των σχέσωεν εξουσίας με τους στρατηγικούς συσχετισμούς δυνάμεων, φωτίζοντας εμμέσως την κρίσιμη θεωρητική τομή που συντελείται στη σκέψη του μετά το 1976 και η οποία πραγματώνεται στο πέρασμα από το παράδειγμα του εμφυλίου πολέμου σε αυτό της κυβερνολογικής και της βιοπολιτικής.

Ο βίος των αχρείων, πιθανώς ένα από τα πιο ωραία και λογοτεχνικά κείμενα του Φουκώ, αποτελεί μια εισαγωγή που γραφτηκε το 1977 για ένα εκδοτικό εγχείρημα που τελικά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Μέσα από την ιστορία των ανθρώπων « δίχως λάμψη και μεγαλείο», των οποίων η ζωή και η διαδρομή καταγράφτηκε και επιβιώνει ακόμα σε αρχεία των αρχών από την καταστολή που τους ασκήθηκε, ο Φουκώ σκιαγραφεί μια θεώρηση της ασημαντότητας και της ταυτόχρονης σύγκρουσης της με την εξουσία.

Το ζήτημα του υποκειμένου και της εξουσίας είναι το νήμα που διαπερνά τα δύο κείμενα αυτού του βιβλίου, τα οποία, γραμμένα την τελευταία δεκαετία της ζωής του Φουκώ, αποτελούν επίσης μια απόπειρα ανασυγκρότησης της πολιτικής και θεωρητηκής του πορείας. Αν η εξουσία, πέρα από το να καταστέλλει και να ολοποιεί, παράγει επίσης ένα είδος καθορισμένης «εξατομίκευσης», τότε η υποκειμενικότητα μετατρέπεται αναπόφευκτα σε ένα πεδίο πάλης : «Πρέπει να προάγουμε καινούριες μορφές υποκειμενικότητας, απορρίπτοντας την ατομικότητα που μας έχει επιβληθεί ».