Τι λέει ο Γκάντι για τη μη βία

Το κίνημα Occupy και οι διαμαρτυρίες που το ενέπνευσαν έχουν επικεντρώσει νέα προσοχή στο έργο του Μαχάτμα Γκάντι, ο οποίος έθεσε αρχές μη βίαιης αντίστασης κατά τη διάρκεια του αγώνα για την Ινδική Ανεξαρτησία, αρχές που βρήκαν την απήχηση τους στην πλατεία Ταχρίρ, την Πουέρτα ντελ Σολ και το πάρκο Ζουκότι περίπου μισό αιώνα αργότερα.

Αν έχει υπάρξει ευρεία αναγνώριση του ρόλου του Γκάντι στην ανάπτυξη των τακτικών που στήριξαν τις επαναστατικές εξάρσεις του περασμένου έτους, λίγοι έχουν σταματήσει να εξετάσουν τι πραγματικά είπε ο Γκάντι για τη σχέση μεταξύ μη βίας, αντίστασης και θάρρους.

Ο Νόρμαν Φίνκελσταϊν, βασιζόμενος σε εκτενείς αναγνώσεις του πλούσιου έργου του Γκάντι και σε εντατικό στοχασμό σχετικά με το πώς θα μπορούσε να σημειωθεί πρόοδος στο φαινομενικά αδέξιο αδιέξοδο της Μέσης Ανατολής, παρουσιάζει με σαφή και συνοπτική γλώσσα τις βασικές αρχές της προσέγγισης του Γκάντι.

Υπάρχουν πολλά που θα σας εκπλήξουν σε αυτές τις σελίδες: Ο Γκάντι δεν ήταν ειρηνιστής. Πίστευε στο δικαίωμα όσων δέχονται επίθεση να αντεπιτεθούν και θεωρούσε την αδράνεια ως αποτέλεσμα δειλίας μεγαλύτερη αμαρτία από ακόμη και την πιο απερίσκεπτη επιθετικότητα. Οι εκκλήσεις του Γκάντι για θυσία ζωών, προκειμένου να ντροπιαστεί ο καταπιεστής και να υποστεί παραχωρήσεις, μπορούν εύκολα να φαίνονται ανατριχιαστικές και αδίστακτες.

Ωστόσο, η επιμονή του Γκάντι ότι, τελικά, η ειρηνική αντίσταση θα έχει πάντα λιγότερο κόστος σε ανθρώπινες ζωές από την ένοπλη αντιπολίτευση, και η κατανόησή του ότι ο ρόλος ενός κινήματος διαμαρτυρίας δεν είναι πρωτίστως να πείσει τους ανθρώπους για κάτι νέο, αλλά μάλλον να τους κάνει να ενεργήσουν για λογαριασμό αυτού που ήδη αποδέχονται ως σωστό – αυτές οι αρχές έχουν βαθιά απήχηση τόσο στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης όσο και στο ευρύτερο κίνημα για δικαιοσύνη και δημοκρατία που άρχισε να σαρώνει τον κόσμο στις μέρες μας.