'Ερως και θάνατος

Η προβληματική της δυναμικής των ενστίκτων αποκαλύπτει την πάλη που διεξάγεται μέσα στο άτομο κάτω από την αναγκαιότητα της διευθέτησης των ορμικών φορτίων αλλά και την τύχη των ορμικών πεπρωμένων μέσα στην πολιτισμική διαδικασία. Η φροϋδική ψυχαναλυτική θεωρία μαρτυρά πως η αρχή της πραγματικότητας λαμβάνει χώρα στο άτομο με την επιβολή ενός βαθμού απώθησης και ενός αναγκαίου βαθμού καταπίεσης. Ο πολιτισμός εξελίσσεται χάρη σε αυτή τη διαδικασία τροποποίησης των ενστίκτων όχι όμως χωρίς κόστος για την ατομική ευτυχία. Η ανάλυση του Μαρκούζε έρχεται να εξετάσει κριτικά την διαπίστωση αυτής της πορείας που ο Φρόυντ θεωρεί αναπόδραστη, καταδεικνύοντας πως η αρχή της πραγματικότητας δεν είναι απλώς μια φυσική κατηγορία αλλά συγκροτείται κοινωνικοιστορικά. Η κριτική προσέγγιση του Μαρκούζε μαρτυρά πως ο πολιτισμός επιβάλλει την ανακοπή των ζωτικών ενστίκτων σε ένα βαθμό πέραν αυ- τού που είναι αναγκαίος διαιωνίζοντας έτσι τις σχέσεις κυριαρχίας. Μάλιστα, διαφαίνεται πώς ο δυτικός πολιτισμός προοδεύει αξιποιώντας την ορμή του θανάτου, η οποία εξωτερικεύεται ως οργανωμένη επιθετικότητα και προχωρά σε έναν έλεγχο των ερωτικών εσνστίκτων τα οποία ευθύνονται
για τις δημιουργικές ικανότητες και τις ανθρώπινες σχέσεις.
Η παρούσα ανάλυση εξετάζει μια άλλη δυνατότητα κατά την οποία μια μη μη-δυϊστική προσέγγιση των δύο ορμικών δυνάμεων θα επιτρέψει να συλλάβουμε μια εναλλακτική έννοια του πολιτισμού που όντας μη απωθητικός κατευθύνεται προς την καλλιέργεια των ανθρώπινων δυνατοτήτων για (εν)συναίσθηση, απελευθέρωση και ευτυχία.