Εισαγωγή στην Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση

Το παρόν βιβλίο επιδιώκει να συμβάλει στην ενδυνάμωση των σημερινών και μελλοντικών σχολικών ηγετών/ιδων, παρέχοντας τα κατάλληλα θεωρητικά εργαλεία, την κριτική ανάλυση και τις πρακτικές κατευθύνσεις. Εστιάζει σε ένα ολιστικό πρότυπο σχολικής ηγεσίας, που ενσωματώνει τη διοικητική αποτελεσματικότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη, την τεχνολογική καινοτομία, τη συναισθηματική διαχείριση και τη δημοκρατική συμμετοχικότητα.

Στο παρόν έργο, ο/η σχολικός/ή ηγέτης/ιδα δεν προσεγγίζεται απλώς ως διαχειριστής/τρια διαδικασιών και κεντρικών εκπαιδευτικών πολιτικών. Αντιθέτως, εμφανίζεται ως πολύπλευρη προσωπικότητα που φέρει το όραμα της αλλαγής, εμψυχώνει τη σχολική κοινότητα, ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα, προάγει την ισότητα και καλλιεργεί τη διαρκή επαγγελματική μάθηση.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις δεξιότητες και τα χαρακτηριστικά που οφείλουν να διαθέτουν οι σχολικοί/ές ηγέτες/ίδες: συναισθηματική νοημοσύνη για τη διαχείριση σύνθετων διαπροσωπικών σχέσεων· στρατηγική σκέψη για τον σχεδιασμό βιώσιμων πολιτικών και παρεμβάσεων· ψηφιακός γραμματισμός για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, ηθική ακεραιότητα για την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης και σεβασμού.

Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο φιλοδοξεί να αποτελέσει αφετηρία προβληματισμού, πηγή υποστήριξης και έμπνευσης για εκείνους και εκείνες που καλούνται να αναλάβουν, ή πρόκειται να αναλάβουν, τον πολυσύνθετο και δημιουργικό ρόλο της σχολικής ηγεσίας.

Πρόλογος
Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Εισαγωγή στην έννοια της διοίκησης, στη διαχρονική εξέλιξή της και στις λειτουργίες της

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Ρόλοι και δεξιότητες διοικητικών στελεχών στην εκπαιδευτική διοίκηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Η θεσμική και οργανωτική δομή του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Διοικητικά όργανα και αρμοδιότητες στην εκπαίδευση: Λειτουργία, καθήκοντα και διαμόρφωση του σχολικού περιβάλλοντος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Ηγεσία και διοίκηση: Συγκριτική θεώρηση και διαστάσεις ηγετικής συμπεριφοράς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Θεωρητικά μοντέλα εκπαιδευτικής διοίκησης και ηγεσίας στο πλαίσιο της οργανωσιακής συμπεριφοράς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Η ηγεσία των εκπαιδευτικών ομάδων και ο ρόλος του/της διευθυντή/τριας στη διαμόρφωση και ενίσχυση της σχολικής βελτίωσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Επαναπροσδιορίζοντας την έννοια της εκπαιδευτικής ηγεσίας στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Προγραμματισμός και διοίκηση σχολικών μονάδων στο πλαίσιο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10
Διοίκηση και ηγεσία εκπαιδευτικών οργανισμών υπό συνθήκες κρίσης και αβεβαιότητας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11
Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση: Θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές εφαρμογές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12
Η ηγετική διάσταση της επικοινωνίας και της συνεργασίας στις σχολικές μονάδες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13
Η θεσμική επικοινωνία και συνεργασία ως παράγοντες εξέλιξης του σχολικού οργανισμού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14
Οργανωσιακή κουλτούρα και διαχείριση αλλαγών στους σχολικούς οργανισμούς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15
Διαχείριση προβλημάτων και διαδικασία λήψης και εφαρμογής αποφάσεων στο σχολικό περιβάλλον

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16
Η διαχείριση προστριβών στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς και οι στρατηγικές που υιοθετούν οι διευθυντές και οι διευθύντριες για την αντιμετώπιση των συγκρούσεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17
Εργασιακή παρακίνηση και ικανοποίηση συνεργατών: Ο καθοριστικός ρόλος των διευθυντών/τριών σχολικών μονάδων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18
Σύγχρονες προσεγγίσεις και προκλήσεις στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στο εκπαιδευτικό περιβάλλον

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19
Ο/η εκπαιδευτικός ως ηγέτης/ιδα και ο Σύλλογος Διδασκόντων ως μια μορφή συλλογικής ηγεσίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20
Προετοιμασία και ανάπτυξη σχολικών ηγετών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21
Δεξιότητες και εκπαιδευτική ηγεσία στον 21ο αιώνα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22
Η εκπαιδευτική ηγεσία στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης

Επίλογος
Γλωσσάρι