Μεροληψίες του Θουκυδίδη

Το βιβλίο αυτό και ο τίτλος του μπορούν να φανούν σαν αυθάδεια, κυρίως επειδή δεν είναι έργο ενός ειδικού αλλά ενός λογοτέχνη που μετάφρασε το έργο του μεγάλου ιστορικού στη Νεοελληνική. Χρειάστηκα γι' αυτό πολλά χρόνια εργασίας που μ' έκαναν να εξοικειωθώ με τον Θουκυδίδη και να μπορέσω ν' αποκαταστήσω ένα διάλογο μαζί του. Τίποτε περισσότερο. (. . .) Σκοπός μου δεν είναι να κηλιδώσω τ' όνομα του Θουκυδίδη - εντελώς μάταιη, άλλωστε, προσπάθεια. Τα κίνητρά μου είναι απολύτως διαφορετικά. Για να τα εικονίσω καλύτερα θα πω ότι μπορεί κανείς να συγχωρεί - ή μάλιστα να δέχεται - ν' ακούει αισχρά λόγια από το στόμα μιας κοινής γυναίκας. Εφαρμόζει όμως μιαν άτεγκτη αυστηρότητα απέναντι μιας δεσποινίδας, στην οποία δεν συγχωρεί το παραμικρό ολίσθημα, που μας προκαλεί μεγαλύτερη έκπληξη στα χείλη της απ' ό,τι μια επιτηδευμένη έκφραση στα χείλη μιας ιερόδουλης. Αυτή είναι η τάξη των πραγμάτων. Γιατί όσο ανεβαίνει κανείς ψηλότερα την κλίμακα των αξιών, τόσο περισσότερο τα κριτήρια γίνονται πιο αυστηρά και πιο προστακτικά. Έτσι όταν θεάται κανείς μια κορυφή τόσο ψηλή όσο ο Θουκυδίδης, κάθε σφάλμα, όσο μικρό κι αν είναι, παίρνει διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες και χρώματα πιο ζωηρά, από εκείνα που θα τους αποδίδονταν σ' ένα χαμηλότερο επίπεδο. Μήπως κι εγώ μεροληπτώ απέναντι στον Θουκυδίδη; Αν τούτο συμβαίνει είναι μόνο προς τιμή του αφού ξεκινούν όλα από ένα μεγάλο θαυμασμό. Άλλωστε η προσπάθεια ανεύρεσης μεροληψιών στον Θουκυδίδη είναι μια εργασία, που μπορεί να παραβληθεί μ' εκείνη του αστρονόμου, που ερευνά την επιφάνεια του ήλιου για να της βρει κηλίδες.