Το μόνον της ζωής του ταξείδιον

Ο Γεώργιος Βιζυηνός υπήρξε ο θεμελιωτής του ελληνικού διηγήματος. Παρέλαβε ρομάντσα και ταξιδιωτικές εντυπώσεις της εποχής του και παρέδωσε στους επιγόνους του ένα έργο διαποτισμένο από βαθύ στοχασμό, μεγαλοφυή σύλληψη και σύνθεση χαρακτήρων και, κυρίως, ποιητική ανάπλαση ισχυρών βιωμάτων. Εξόριστός της εποχής του, ως είθισται με τους μεγάλους δημιουργούς, αυτούς που ασυνείδητα διασαλεύουν την τάξη των πραγμάτων, ο Βιζυηνός μας εισάγει στον κόσμο της παραμυθίας του. Εδώ ο παράδεισος και η κόλαση συνορεύουν, σχεδόν επικαλύπτονται, σαν δυό επαρχίες μιάς αδιαίρετης επικράτειας, της ζωής. Δεν παίρνει από λόγια η ζωή, δεν χειραγωγείται, αρνείται να πειθαρχήσει στις ορέξεις μας και μοιραία επιβάλλεται κραδαίνοντας τα αδυσώπητα όπλα της: το αναπάντεχο και το αναπόφευκτο. ... Το έργο του Βιζυηνού περιέχει όλο αυτό το βουητό της ζωής, όλες τις κυμάνσεις και την κουζουλάδα της. Παρατηρεί παθιασμένα ο Γ.Β. και επικοινωνεί πυρετικά με ο,τι τον περιβάλλει και ενώ οι ήρωές του έχουν ηθικό ανάστημα αυτός δεν καταδέχεται να ηθικολογήσει. Διακατέχεται από το θαύμα της πραγματικότητας ο Βιζυηνός και αυτό το θαύμα το κουβαλάει σαν τραύμα και παράσημο μαζί.

-Κίμων Ρηγόπουλος–