Η σύγκρουση για το σύστημα εκλογής των Ευρωβουλευτών

Από το 1957 ήδη η Συνθήκη της Ρώμης είχε θεσπίσει μια ενιαία διαδικασία για την εκλογή των ευρωβουλευτών. Αλλ’ η ενιαία αυτή διαδικασία – ένα ενιαίο ευρωπαϊκό εκλογικό σύστημα- ακόμη αναζητείται μισόν αιώνα αργότερα.

Το θέμα αποτέλεσε αντικείμενο μιας από τις σφοδρότερες συγκρούσεις, που αναπτύχθηκαν πoτέ στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση ανάμεσα στις εθνικές συνταγματικές πολιτικές τάξεις απ’ τη μια πλευρά, και την υπό διαμόρφωση ενωσιακή τάξη, στο πλαίσιο ενός αναδυόμενου ενωσιακού συνταγματικού πολιτισμού, από την άλλη.

Η σύνδεση του εκλογικού συστήματος με τα ζητήματα που θεωρείται ότι συνδέονται με την άσκηση της εθνικής κυριαρχίας, οι επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει ένα ευρωπαϊκό στα εθνικά εκλογικά συστήματα, η στάση των διαφόρων δυνάμεων απέναντι στους ευρωπαϊκούς υπερεθνικούς θεσμούς και την ευρωπαϊκή ενοποίηση, εθνικοί και κομματικοί υπολογισμοί επηρέασαν την εξέλιξη του ζητήματος. Χρειάσθηκαν περισσότερα από 20 χρόνια κάθε φορά για να πραγματοποιηθεί κάποιο σημαντικό βήμα. Οι πρώτες ευρωεκλογές με άμεση και καθολική ψηφοφορία αποφασίσθηκαν το 1976 και διεξήχθησαν το 1979 και η θεσμοποίηση του αναλογικού συστήματος και στις 15 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως συμφωνήθηκε με την τροποποίηση της Πράξεως του 1976 στις 21 Οκτωβρίου 2002.

Εμπνευστής των τελευταίων αυτών μεταβολών (που θεσπίσθηκαν στο πλαίσιο των κοινών αρχών που εισήγαγε η Συνθήκη του Άμστερνταμ), ο Γιώργος Ν. Αναστασόπουλος, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εισηγητής της επιτροπής των Θεσμικών του Θεμάτων, είχε διαμορφώσει τις προτάσεις του Κοινοβουλίου του 1998 που οδήγησαν στις αλλαγές. Ο κοινός ευρωπαϊκός δικαιϊκός πολιτισμός της εκλογικής διαδικασίας προχώρησε έστω και αν περιορίζεται σε ορισμένα θέματα του εκλογικού δικαίου.

Στο βιβλίο που έγραψε ο Γιώργος Αναστασόπουλος, εξετάζει την 50ετή σύγκρουση σε όλες της τις φάσεις και όλες τις παραμέτρους, τις δυνάμεις που επηρέασαν τις εξελίξεις και τους παράγοντες που διαδραμάτισαν ρόλο, για να συναγάγει τα συμπεράσματα και να διαγράψει τις προοπτικές. Ο συγγραφέας προτείνει ριζοσπαστικότερες μεταβολές, αλλά δεν έχουν ακόμα ωριμάσει οι συνθήκες γι’ αυτές. Σ’ αυτό το θέμα δεν υπάρχουν άλλες μονογραφίες στη διεθνή βιβλιογραφία. Ο καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου και ευρωβουλευτής Δημήτρης Τσάτσος έχει γράψει τον πρόλογο.