Ανωφελές διήγημα;

Ανωφελές διήγημα; Η φράση του τίτλου — χωρίς το ερωτηματικό — είναι διατύπωση του ιστορικού Πολύβιου. Τα διάφορα κείμενα, που αποτελούν τα κεφάλαια του βιβλίου, αναφέρονται στην Ιστορία και στη φιλοσοφία της Ιστορίας. Αν και τα περισσότερα ασχολούνται με παλαιότερες ιστορικές εποχές, γίνεται προσπάθεια οι συγγραφείς και τα εξεταζόμενα έργα να ιδωθούν με σύγχρονο βλέμμα. Διαπιστώνεται η άμεση ή η έμμεση σχέση των θεωριών και των δημιουργών τους με την κοινωνικοπολιτική
πραγματικότητα της εποχής κατά την οποία αυτοί έζησαν και δημιούργησαν.
Κάτι τέτοιο ισχύει γενικότερα για όλες τις εποχές, αλλά ιδιαίτερα για την αρχαιότητα, γιατί τότε οι συγγραφείς (φιλόσοφοι, ιστορικοί, ποιητές, κ.ά.) ήταν ενεργοί πολίτες, έπαιρναν ενεργό μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις και στις πολιτικές αποφάσεις που αφορούσαν την πατρίδα τους, ψήφιζαν, αλλά και εκλέγονταν. Στην Αθήνα ιδιαίτερα το
πολίτευμα ήταν άμεση — και όχι όπως τώρα έμμεση — δημοκρατία, που σημαίνει ότι ψήφιζαν και εκλέγονταν οι ίδιοι οι πολίτες και όχι αντιπρόσωποί τους.