Marguerite Duras Ζωή σαν μυθιστόρημα ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Ποιά είναι η Μarguerite Duras; Ποια είναι η πραγματικότητα γύρω από την ζωή της; Η Λωρ Αντλέρ επιχειρεί ένα ιδιαίτερα τολμηρό εγχείρημα: σε ένα ξεχωριστό βιβλίο, πολλαπλών επιπέδων, καταγράφει τη ζωή και τη δράση της διάσημης μυθιστοριογράφου η οποία έκανε την ίδια τη ζωή της μυθιστόρημα! Η Αντλέρ δεν διακηρύσσει στο βιβλίο της ότι λέει την αλήθεια απλά και μόνο γιατί μιλάει για ένα πρόσωπο που δεν αποκάλυψε ποτέ ποια ακριβώς ήταν η αλήθεια του, προτιμώντας να διατηρεί ένα πέπλο μυστηρίου στη ζωή του. Γι' αυτό άλλωστε στο βιβλίο της Αντλέρ η ζωή της Duras μπλέκεται με τα ίδια τα βιβλία της. Παράλληλα όμως η βιογράφος της πετυχαίνει να γράψει το καλύτερο, πιο κατατοπιστικό και τελικά πιο αληθινό βιβλίο που έχει γραφτεί ποτέ για τη ζωή και το έργο της Μarguerite Duras. Μια ξεχωριστή βιογραφία που διαβάζεται στην κυριολεξία όπως ένα περιπετειώδες μυθιστόρημα!

Η περιπετειώδης πορεία της Μarguerite Duras από την Ινδοκίνα στο Παρίσι, από τον έρωτα στην αμφισβήτηση, στην τέχνη και την πολιτική, καταγράφεται από την συνεργάτιδά της Λωρ Αντλέρ, στο πιο πλούσιο, αληθινό, αντικειμενικό και αποκαλυπτικό βιβλίο γύρω από τη ζωή και τη δράση της ιδιαίτερα αγαπητής στο ελληνικό κοινό κορυφαίας Γαλλίδας συγγραφέως.

Τα φτωχικά, τραυματικά παιδικά χρόνια της Μarguerite Duras (ψευδώνυμο της Marguerite Donnadieu) στην εξωτική γοητεία και την αποικιακή βαναυσότητα της Γαλλικής Ινδοκίνας, η απουσία του πατέρα και η σχέση της με τη μητέρα της. Οι έρωτες της εφηβείας, ο "εραστής" που ενέπνευσε το ομώνυμο μυθιστόρημα και το πρώτο μπλέξιμο του φανταστικού με το πραγματικό στην αληθινή ζωή της. Οι φοιτητικές μέρες στη Σορβόννη, το Παρίσι, οι άντρες, ο γάμος με τον Robert Antelme. Ο θάνατος του πρώτου της παιδιού στη γέννα -κάτι που θα την ακολουθεί σε όλη της τη ζωή. Οι πολύπλοκες σχέσεις της, ο περίεργος ρόλος της στην Κατοχή, η συμμετοχή της στην Αντίσταση, η προσχώρησή της στην Αριστερά. Η βόμβα της Χιροσίμα που την έσπρωξε, αργότερα, στη συγγραφή του σεναρίου "Χιροσίμα, Αγάπη μου", ο Πόλεμος της Αλγερίας. Οι ευτυχισμένες μέρες της μητρότητας, η λατρεία της για τον γιο της. Ο αγώνας για την ισοτιμία των γυναικών, η απιστία του δεύτερου συζύγου της Dionys Mascolo. Η ενασχόληση με τον κινηματογράφο και το θέατρο. Ο Μάης του ’68, η εμπλοκή της στη Γαλλική πολιτική σκηνή κατά τη διάρκεια των πιο πολύπλοκων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Τα βιβλία, η μεγαλομανία, ο τελευταίος -και κατά 38 χρόνια νεότερός της- σύντροφος Yann Andrιa Steiner, ο αλκοολισμός, η κόντρα στο κατεστημένο...

Η βιογραφία της Λωρ Αντλέρ ακολουθεί την πορεία της Duras αποκαλύπτοντας τη διαφορετικότητα της προσωπικότητάς της από τα πρώτα της βήματα στον κόσμο ως το θάνατό της, ενώ παράλληλα έρχεται αντιμέτωπη με τις αλήθειες και τους μύθους της αινιγματικής ζωής της κορυφαίας δημιουργού.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Ο Μαρκές δήλωσε πρόσφατα, στον τίτλο της αυτοβιογραφίας του: «Ζω για να τη διηγούμαι». Στην περίπτωση της Μαργκερίτ Ντυράς συμβαίνει μάλλον το αντίθετο: «Διηγείται για να τη ζει». Πρόσωπο αινιγματικό, έμαθε από μικρή να μπλέκει την πραγματικότητα με το μύθο για να επιβιώσει. Και συνέχισε έτσι μέχρι το θάνατό της, καταφέρνοντας «να ξεφεύγει ακόμη και σήμερα», όπως λέει η βιογράφος της Λορ Αντλέρ. «Με τον καιρό, θέλησε να ανασυνθέσει τη ζωή της μέσω της συγγραφής και να κάνει δική της αυτή τη βιογραφία».

H ζωή της, με άρωμα εξωτισμού, ήταν τραυματική και μάλιστα τόσο, ώστε να θέλει να την αλλάξει. Μέχρι τα 19 της, έζησε στη γαλλική Ινδοκίνα. Το Παρίσι δεν το ήξερε, ήξερε μόνο τη Σαϊγκόν, το Ανόι, το Σαντέκ. Έχασε τον πατέρα της όταν ήταν επτά και έμεινε να ζει σε ξένο τόπο με δύο αδέλφια και μια δασκάλα μητέρα αυστηρή, υστερική και ταυτόχρονα ικανή για εκείνα τα μεγάλα όνειρα που σε οδηγούν στην καταστροφή.

Τριακόσια εκτάρια που «εκχωρήθηκαν» στην οικογένειά της στην Καμπότζη δεν ήταν καλλιεργήσιμα, αφού πλημμύριζαν κάθε χρόνο. H μητέρα Ντοναντιέ έδωσε τις οικονομίες μιας ζωής για να αγοράσει γη που δεν υπήρχε. Το εξωτικό όνειρο έγινε κόλαση. Ο μεγάλος αδελφός της, εισχωρούσε σιγά σιγά στον υπόκοσμο. H ίδια έφτασε στα όρια της... πορνείας με «προστάτη» τη μητέρα της! Είναι η περίπτωση του Κινέζου που γνώρισε στα δεκαπέντε της. Πολύ πλούσιος, τη φλέρταρε έντονα, την έπαιρνε από το σχολείο με μαύρη λιμουζίνα. H οικογένεια Ντοναντιέ την παρότρυνε να του παίρνει λεφτά - στο κάτω κάτω εκείνος ήταν αρκετά λευκός για κίτρινος και εκείνοι, παρά το ότι λευκοί, είχαν αρχίσει να κιτρινίζουν λίγο από τον ήλιο και το κλίμα...

Αργότερα η Ντυράς θα περάσει πολλές φορές την ιστορία αυτή στα βιβλία της (στον «Εραστή» και αλλού), πολύ αργότερα όμως θα παραδεχθεί ότι επρόκειτο για Κινέζο και όχι για λευκό. Στο μεταξύ ο αδελφός της τη λέει πόρνη. H μαμά της την ωθεί στη σχέση με τον Λεό. Τη δέρνουν και οι δύο.

Τη δημοσιογράφο και συγγραφέα Λορ Αντλέρ την ενώνει με την Ντυράς η παιδική ηλικία στις αποικίες - η Αντλέρ μεγάλωσε στην Αφρική και πρωτοείδε το Παρίσι στα 17 της. Επίσης η απώλεια παιδιού στη γέννα, η γνωριμία με τον Φρανσουά Μιττεράν. H Αντλέρ μπήκε ως γραμματέας στο ραδιοφωνικό σταθμό France Culture και έγινε διευθύντρια - καθώς και σύμβουλος του Μιττεράν. Για να γράψει το βιβλίο έκανε πολλές συζητήσεις με την ίδια τη Ντυράς αλλά και με δεκάδες προσωπικότητες που τη γνώρισαν. Της παραχωρήθηκαν επίσης ημερολόγια και κείμενα της Ντυράς άγνωστα μέχρι τώρα. Μέσα από το βιβλίο, περνάει όλος ο γαλλικός 20ός αιώνας. Από την προπολεμική Γαλλία στον Πεταίν και από τον Μάη του '68 στον Μιτεράν. Από τον Μπλανσό ώς τον Κενώ.

Αμφιλεγόμενα χρόνια

Το βιβλίο βγήκε στα γαλλικά το 1998, από τον Γκαλιμάρ, και πούλησε 150.000 αντίτυπα. Στον Γκαλιμάρ που έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο και στα πρώτα, αμφιλεγόμενα βήματα της Ντυράς.

Το πρώτο βιβλίο της για παράδειγμα η Ντυράς το έγραψε για το υπουργείο Αποικιών, κατά παραγγελία, με το πραγματικό της ονοματεπώνυμο (Μαργκερίτ Ντοναντιέ), μαζί με τον Φίλιπ Ροκ και με τίτλο «H Γαλλική Αυτοκρατορία». H Ντυράς, που τόσο εξεγέρθηκε κατά του πολέμου της Αλγερίας, έγραψε τότε ένα βιβλίο γεμάτο κλισέ: «Αν παραχωρήσουμε στον μαύρο ιθαγενή το δικαίωμα της ψήφου, δεν θα ξέρει πώς να το χρησιμοποιήσει, θα μπερδευτεί, ή θα επηρεαστεί από τους μάγους και τα μαραμπού».

Το 1942 η Ντυράς βρήκε δουλειά στην Οργανωτική Επιτροπή Βιβλίου, μια επιτροπή που ίδρυσε ο Πεταίν και η οποία ήλεγχε το χαρτί που δίνεται στους εκδότες και, βέβαια, τι γραφόταν σε αυτό το χαρτί. H επαναστάτρια Μαργκερίτ, ήταν έτοιμη να κάνει τα πάντα προκειμένου να δημοσιεύσει. «Αν της αρνηθούμε τον τίτλο του συγγραφέα, θα σκοτωθεί», έλεγαν οι φίλοι της πλανεύτρας Μαργκερίτ, και έψαχναν εναγωνίως εκδότη.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΙΜΠΛΗΣ

ΤΑ ΝΕΑ , 22-05-2004