Αθήνα 1839-1900 Φωτογραφικές μαρτυρίες

Πολλές οι προσεγγίσεις για τον αναγνώστη της νέας έκδοσης του Μουσείου Μπενάκη με τίτλο ΑΘΗΝΑ 1839-1900. Φωτογραφικές Μαρτυρίες: η φυσιογνωμία της Αθήνας στα πρώτα της βήματα, η γεωγραφία του χώρου της, η καθημερινότητά της, τα λαογραφικά της στοιχεία, η ιστορία της, η αρχιτεκτονική της. Αυτό άλλωστε αποτελεί και την ιδιαιτερότητα αυτού του βιβλίου. Κοινός όμως παρανομαστής παραμένει το αίσθημα της νοσταλγίας μιας Αθήνας που δεν είναι πια παρούσα, που έφυγε οριστικά.
Η Ευρώπη του 1839, εποχή της βασίλισσας Βικτωρίας και των χρόνων μετά τον Ναπολέοντα, ανακοινώνει την εφεύρεση της φωτογραφίας. Μία νέα τέχνη γεννιέται, μία νέα τεχνολογία, ένα νέο επάγγελμα, μία νέα τρέλα. Το όνομά της σύνθετο από δύο λέξεις ελληνικές: φως και γραφή. Με το "κλικ" της κάμερας το παρόν, η ομορφιά, η αλήθεια γίνονται παρελθόν, τέχνη, απόδειξη, οι αναμνήσεις γίνονται εικόνες. Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, η εξέλιξη και η εξάπλωση της φωτογραφίας θα είναι εκρηκτική.
Την ίδια εποχή, στην Οθωνική Ελλάδα μία νέα πρωτεύουσα γεννιέται. Το όνομά της, γνωστό από την αρχαιότητα, είναι το μόνο της διαβατήριο για το μέλλον. Και παρόλο που μνημεία του πολιτισμού της είναι διάσπαρτα παντού, οι κοινωνικές της ανάγκες και τα προβλήματα επιβίωσης δεν συμβαδίζουν με τα αντίστοιχα της υπόλοιπης Ευρώπης. Οι πρώτες της φωτογραφίες είναι λίγες και δυσεύρετες, γι' αυτό και η προσπάθεια αυτή του Μουσείου Μπενάκη είναι ιδιαίτερα πολύτιμη.
Οι φωτογραφικές μαρτυρίες της Αθήνας μας κάνουν να αναλογιστούμε τη διαδρομή της. Μας αποκαλύπτουν λίγες εικόνες της που έχουν μείνει ίδιες, πολλές που έχουν αλλάξει, περισσότερες που έχουν χαθεί. Μόνη σταθερά, ο βράχος της Ακρόπολης, αιώνιος παρατηρητής της Αθήνας του χτες με την απλότητα και την ομορφιά της, της Αθήνας του σήμερα με την πυρετώδη προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Κώστας Κοσμαδάκης, Διευθύνων Σύμβουλος ΑΒΒ ΑΕ.