Το Βυζάντιο και οι απαρχές της Ευρώπης

Το Βυζάντιο επεχείρησε, αρχικά ως νόμιμος διάδοχος του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, να επηρεάσει την αναπτυσσόμενη μέσα στον Μεσαίωνα Ευρώπη, γεγονός όμως που οδήγησε στην πτώση του. Άραγε έφτασε στο σημείο αυτό προσπαθώντας να κυριαρχήσει πολιτικά ή αντίθετα θέλοντας να μοιραστεί όλο και περισσότερο τις αξίες του με την Ευρώπη, αποφεύγοντας την αντιπαράθεση στο μέτρο που του επέτρεπαν οι συνθήκες;



Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, συννεχίζοντας την παράδοση της προσφοράς και της συμβολής στην ανάπτυξη της πνευματικής ζωής του τόπου μας, οργάνωσε τις καθιερωμένες πλέον Ειδικές Μορφωτικές Εκδηλώσεις "Επιστήμης Κοινωνιά" και κατά την περίοδο 2003-2004.
Η παρουσίαση των σύγχρονων επιστημονικών επιτευγμάτων στον χώρο τόσο των θετικών όσο και των ανθρωπιστικών επιστημών, καθώς και η προβολή του κοινωνικού χαρακτήρα της επιστημονικής έρευνας εξακολουθούν να αποτελούν, κατά μείζονα λόγο, τα καθοδηγητικά κριτήρια και τον στόχο των διαλέξεων που εντάσσονται στο Μορφωτικό Πρόγραμμα του ΕΙΕ.

Με βάση αυτές τις προϋποθέσεις θεωρήθηκε σκόπιμο να περιληφθεί στο πρόγραμμα αυτής της περιόδου ένας κύκλος ομιλιών με το γενικό τίτλο: "Το Βυζάντιο και οι απαρχές της Ευρώπης" ο οποίος πραγματεύεται ζητήματα πολιτικής, διπλωματικής και πνευματικής ιστορίας χωρίς όμως να παραλείπεται και η προσέγγιση των ιστορικών αυτών των θεμάτων από τη μελέτη της λογοτεχνίας, προσπαθώντας να ανιχνεύσει το κεντρικό ερώτημα σχετικά με τις συγκλίσεις και όποιες συγκυριακές αποκλίσεις ανάμεσα στον βυζαντινό και τον δυτικό μεσαιωνικό κόσμο.

Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται τα κείμενα των επτά ομιλητών που έλαβαν μέρος στον κύκλο αυτό, ο οποίος στηρίζεται σε πορίσματα των ερευνητών του προγράμματος "Τράπεζα Πληροφοριών Βυζαντινής Ιστορίας" του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών / ΕΙΕ σε συνδυασμό με έρευνες ορισμένων ακαδημαϊκών συνεργατών του.

(Ελένη Γραμματικοπούλου, υπέυθυνη του προγράμματος "Επιστήμης Κοινωνία")