Η κρίση του ευρωπαίου ανθρώπου και η φιλοσοφία

Θ' αρχίσουμε όχι βιογραφικά ούτε εργογραφικά αλλά συμβολαιογραφικά, ανοίγοντας την διαθήκη του Εδμόνδου Χούσσερλ. Διαβάζουμε σε ένα από τα τελευταία του κείμενα (1935): "Η πολυσυζητημένη σήμερα και κυρωμένη σε αναρίθμητα συμπτώματα της παρακμής της ζωής "κρίση του ευρωπαϊκού είναι" δεν είναι κάποιο σκοτεινό πεπρωμένο, κάποια αδιάγνωστη μοίρα, αλλά γίνεται κατανοητή και μπορεί να αντικρυσθεί στο φόντο της φιλοσοφικώς ανακαλύψιμης τελολογίας της ευρωπαϊκής ιστορίας. Προϋπόθεση όμως αυτής της κατανόησης είναι να συλληφθεί προηγουμένως το φαινόμενο "Ευρώπη" κατά τον κεντρικό πυρήνα της ουσίας του. Για να μπορέσουμε να συλλάβουμε την σύγχυση της παρούσας "κρίσης" θα έπρεπε να επεξεργασθούμε την έννοια Ευρώπη ως την ιστορική τελολογία ατελεύτητων ελλόγων στόχων θα έπρεπε να δειχθεί το πώς ο ευρωπαϊκός "κόσμος" γεννήθηκε από έλλογες ιδέες, τουτ' έστιν εκ πνεύματος φιλοσοφίας. Η "κρίση" θα μπορούσε τότε να καταστεί σαφής ως το φαινομενικό ναυάγιο του ρασιοναλισμού. Η αιτία όμως της αφλογιστίας ενός ελλόγου πολιτισμού δεν έγκειται... στην ουσία του ίδιου του ρασιοναλισμού αλλά μόνο στην αλλοτρίωσή του, στην διαπλοκή με τον "νατουραλισμό" και τον "αντικειμενισμό". Η κρίση της ευρωπαϊκής ύπαρξης έχει δύο μόνον διεξόδους: τον χαμό της Ευρώπης στην αποξένωση ως προς το ίδιο της το έλλογο νόημα ζωής, την πτώση στην έχθρα έναντι του πνεύματος και στον βαρβαρισμό ή την αναγέννηση της Ευρώπης εκ πνεύματος φιλοσοφίας μέσα από έναν ηρωισμό του Λόγου που θα έχει οριστικώς υπερβεί την φυσιοκρατία. [...]

(από την εισαγωγή του Θεόδωρου Λουπασάκη)