Η επιστήμη της λογικής

Ο γερμανός φιλόσοφος Georg Hegel (1770 - 1831) γεννήθηκε στη Στουττγάρδη και δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Ιένας, της Χαϊδελβέργης και του Βερολίνου. Πιεζόμενος από την ανάγκη, να εκθέσει στους φοιτητές του με απλό και περιεκτικό τρόπο τα βασικά στοιχεία του φιλοσοφικού του συστήματος, εξέδωσε την Εγκυκλοπαίδεια των φιλοσοφικών επιστημών σε επιτομή. Οι πρώτες 244 παράγραφοι της γ' έκδοσης (1830) αυτού του βιβλίου, αφιερωμένες στην "επιστήμη της Λογικής", αποτελούν το κείμενο όπου βασίστηκε η παρούσα ελληνική μετάφραση. Το κείμενο προσφέρεται ως ένα καλό ξεκίνημα για τον αρχάριο μελετητή της χεγκελιανής Φιλοσοφίας, με την ώριμη μορφή που αυτή παρείχετο στους φοιτητές του Πανεπιστημίου του Βερολίνου κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του φιλόσοφου.


"Εάν στη ΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ συναντάμε μόνο απλούς προσδιορισμούς που στερούνται τη σχέση, επειδή εκφράζουν το ΕΙΝΑΙ ως την πιο αφηρημένη έννοια, στη ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ έχουμε να κάνουμε με σχεσιακούς προσδιορισμούς, οι οποίοι προσιδιάζουν στην αυτοκινησία της ουσίας ως της τεθειμένης έννοιας. Η ουσία ομιλεί τη γλώσσα της λογικής ευκρίνειας της σχέσης, την οποία εκφράζει το ΕΙΝΑΙ, όταν επανευρίσκει, μέσω της άρνησης κάθε προσδιοριστικότητας, την ταυτότητα με τον εαυτό του. Αυτή η πρώτη ταυτότητα με τον εαυτό του, στη γλώσσα της ουσίας, ανηρημένη προσδιοριστικότητα και ως τέτοια νοηματοδοτεί την κίνηση άρνησης των κατηγοριών του ΕΙΝΑΙ και αναίρεσής τους μέσα στην ουσία. Πρόκειται για μια κίνηση που έχει οντολογικό και γνωσιολογικό χαρακτήρα, είναι, λοιπόν, αυτή που αποδίδει στην ουσία εκείνες τις σταθερές ιδεατές αρχές, οι οποίες την τοποθετούν έξω από τη λογική της καθαρής εσωτερικότητας και μέσα στο ΕΙΝΑΙ του κόσμου ως της εκδηλωνόμενη ενδοσυνάφειά του."

Δημ. Τζωρτζόπουλος