Το κινητό

Είναι 1η Οκτωβρίου. Ο Θεός βρίσκεται στον Παράδεισό Του, το χρηματιστήριο ανεβαίνει, τα περισσότερα αεροπλάνα είναι στην ώρα τους. Και ο Κλέιτον Ρίντελ από το Μέιν, περπατάει χαρούμενος στους δρόμους της Βοστόνης. Επιτέλους, έχει βρει εκδότη για το κόμικ του. Ετοιμάζεται να γυρίσει σπίτι με δώρα για τη γυναίκα και το γιο του. Όλα τώρα θα πάνε καλύτερα. Ο Κλέι το νιώθει.

Αλλά κάνει λάθος. Τα πάντα αλλάζουν αστραπιαία, όταν αρχίζει ο Παλμός…


Ο Παλμός εξαγριώνει. Στο άκουσμά του ξεχνάς τον πολιτισμένο σου εαυτό. Τα πιο κτηνώδη, καταστροφικά ένστικτά σου έρχονται στην επιφάνεια. Ο Παλμός μεταδίδεται από τα κινητά. Όλα τα κινητά…


Από τη μια στιγμή στην άλλη, ο Κλέιτον και μερικοί ακόμη επιζώντες βουλιάζουν σε μια από τις πιο σκοτεινές και πρωτόγονες εποχές του πολιτισμού. Γύρω τους όλεθρος, σφαγή και κοπάδια ανθρώπων που έχουν επιστρέψει στην κατάσταση του θηρίου…


Δεν υπάρχει σωτηρία από τον εφιάλτη. Αλλά ο Κλέι πρέπει να γυρίσει στο Μέιν. Και καθώς ο ίδιος και οι σύντροφοί του ξεκινάνε σαν πρόσφυγες τη δύσκολη πορεία προς το βορρά, αρχίζουν να βλέπουν παντού το ίδιο παράξενο μήνυμα να τους κατευθύνει: ΚΑΣΟΥΑΚ=ΟΧ-ΤΙΛ. Μια υπόσχεση ίσως. Ή μια απειλή…


Σκεφτείτε… Πόσα κινητά υπάρχουν σήμερα σ’ ολόκληρο τον πλανήτη; Ποιος δεν έχει ένα; Το συνταρακτικό, μακάβριο και σαρκαστικό μυθιστόρημα του Stephen King δεν θέτει απλώς το ερώτημα «Μ’ ακούς;». Το απαντάει μ’ έναν τρόπο που δεν θα ξεχάσετε ποτέ…

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Κριτική:

«Τις βλαβερές συνέπειες της τεχνολογίας», για να παραλλάξουμε τον Τσέχοφ, μοιάζει, μέχρι στιγμής, να τις αντιλαμβάνεται, δυστυχώς, μόνον η «λαϊκή λογοτεχνία». Η ομογάλακτη, αλλά υπεροπτικά «σοβαρή» αδελφή της ασχολείται με τα «ψυχολογικά» προβλήματα των μεγαλοαστών, αρρένων και θηλέων, που πλήττουν θανάσιμα μεταξύ τυρού και αχλαδίου, σε βαρετές συνεστιάσεις, σε κενές δεξιώσεις, σε απογευματινά τέια, σε οικογενειακά γεύματα, σε εντελώς άδεια εικοσιτετράωρα, υπνώττοντας ενώπιον της τηλεοράσεως, εθελοτυφλώντας και κωφεύοντας συνειδητά στον άγριο και εφιαλτικό ήχο της πραγματικότητας.

Αγνοούν ότι γι' αυτά τα, μάλλον πλαστά, «φροϊδικά προβλήματα» υπεύθυνη κατά ένα μεγάλο ποσοστό, όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, είναι η προαναφερθείσα τεχνολογία, στην οποία και έχουν υποδουλωθεί ψυχή τε και σώματι. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που τείνει να αλλοιωθεί ο εναπομείνας ψυχισμός τους, καθώς καταφεύγουν ασυνείδητα, προς βελτίωση της καθημερινότητάς τους, σε όλο και περισσότερα όργανα και εργαλεία της. Στο βάθος, όμως, διαπιστώνεται, εμφανώς πλέον, τουλάχιστον σε «ορισμένους, ψύχραιμους οφθαλμούς», ότι όχι μόνο δεν τη βελτιώνουν αλλά, αντιθέτως, την καταστρέφουν. Παράλληλα, η διαπιστωμένη αποξένωση που επιχρωματίζει τις σχέσεις των ανθρώπων, υποδηλώνοντας, έστω και υποσυνείδητα, τη γενικότερη ατμόσφαιρα που επικρατεί, και την οποία συνθέτουν οι συμπεριφορές των «ανθρώπων-τεράτων», υπηρετών της τεχνολογίας, «ζωγραφίζεται» με σκοτεινά χρώματα, σκληρά σκίτσα, και μόνο με τα σύμβολα της φανταστικής λογοτεχνίας, όπως ήδη προειπώθηκε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, στο μυθιστόρημα του Σ.Κ. η ατμόσφαιρα αυτή σχεδιάζεται μέσω ενός «υπερβολικού» μύθου, στο κέντρο του οποίου «πρωταγωνιστεί» ένα από τα πλέον γνωστά σύμβολα της σύγχρονης υπερτεχνολογίας: το κινητό τηλέφωνο. Ο ρόλος του αποκρυπτογραφεί πλήρως το γενικότερο κλίμα που χαρακτηρίζει την εποχή της λεγόμενης « Νέας Τάξης Πραγμάτων», και της πλέον συνηθισμένης και «ανώδυνης» φράσης που μεταδίδεται απ' αυτό: Τώρα μ' ακούς;

Η φράση αυτή, τόσο απλή και «οικεία» επιφανειακά, υπερτονίζει, ωστόσο, αφενός, το μεταξύ των «συνδιαλεγομένων» χάσμα-χάος -οι άνθρωποι όντως μιλούν μεταξύ τους, αλλά δεν «ακούγονται», διότι, πολύ απλά, δεν «επικοινωνούν»- αφετέρου, μέσω αυτού του θαυμαστού «οργάνου επαφής και συνεννόησης» συλλαμβάνεται η γενικότερη παγκόσμια υστερία που χαρακτηρίζει τον «τεχνολογικό» άνθρωπο της σύγχρονης εποχής, ως ρομπότ-ζόμπι -εξαιτίας της άλογης χρήσης-κατάχρησής του.

Την αποτυπώνει με ανατριχιαστικό, αποτρόπαιο έως και αποκρουστικά γκροτέσκο τρόπο, κατά την προσφιλή του συνήθεια και τακτική, στο ομότιτλο μυθιστόρημά του ο Σ.Κ., αποδεικνύοντας για μία ακόμη φορά τον εαυτό του ως συγγραφέα του είδους. Είναι ένα ευφάνταστος μυθοπλάστης -κι ας μη βρίσκεται στις καλύτερες στιγμές του. Ενδίδει οπωσδήποτε στις γνωστές «ευκολίες» του, επαναλαμβάνοντας και αντιγράφοντας εαυτόν. Το κάνει, βεβαίως, με δεξιοτεχνία, διανθίζοντας τις τρομακτικές σκηνές του και τα κινηματογραφικά πλάνα του με πλήθος μελοδραματικά στοιχεία και εξαντλητικές λεπτομέρειες που δεν αφήνουν το παραμικρό περιθώριο στη φαντασία του αναγνώστη του να κινηθεί στο σύγχρονο αστικό τοπίο με «σκέψη», και να θέσει ο ίδιος το δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων. Του τα λέει «όλα».

Ωστόσο, κάτω απ' όλο αυτό το εικονογραφικό, πολτώδες ντελίριο, ενίοτε μάλιστα και κακόγουστα διατυπωμένο, με τους ποταμούς αίματος να διαποτίζουν τις σελίδες του μυθιστορήματος, ο «αποστασιοποιημένος» αναγνώστης μπορεί να αφουγκραστεί την αγωνιώδη ανάσα του σύγχρονου πάσχοντος ανθρώπου, ο οποίος οδεύει προς την παραφροσύνη, και που εδώ (αυτή η ανάσα) εκπέμπεται από «το κινητό» του, απ' αυτό το ύπουλο, κομψό «εργαλείο επικοινωνίας» που δέχεται και μεταδίδει μηνύματα, κενά ...μηνυμάτων.

Ο μύθος που υποστηρίζει την εν λόγω «θέση» του συγγραφέα, μάλλον απλός. Δύο άντρες κι ένα δεκαπεντάχρονο κορίτσι γίνονται μάρτυρες της προαναφερθείσης τραγωδίας, την οποία εγκαινιάζει ένα πρωινό, ξαφνικά και απρόοπτα, ο παλμός που εκπέμπει το προαναφερθέν σύμβολο της σύγχρονης τεχνολογίας, το κινητό. Εν ριπή οφθαλμού, στην κυριολεξία, από τη μια στιγμή στην άλλη, ο κάτοχός του, και κατ' επέκταση όλη η ανθρωπότητα, μεταμορφώνονται σε παρανοϊκά τέρατα που αρχίζουν να αλληλοσπαράζονται, γεγονός που σηματοδοτεί όχι μόνο το τέλος του πολιτισμού, αλλά και ολόκληρου του κόσμου σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι σκηνές Κόλασης που συνθέτουν την έλευση αυτού του σύγχρονου Αρμαγεδδώνα, και που ο άνθρωπος τις βιώνει σε πλήρη αναισθησία, αδυνατώντας να κατανοήσει τον εσωτερικό και εξωτερικό «ακρωτηριασμό» του, αποδεικνύουν το τραγικό αδιέξοδό του ως νοήμονος υπαρξιακού πλάσματος, το οποίο εκ φύσεως προορίζεται να οικοδομήσει την ανωτερότητα της μετεξέλιξής του. Ο Σ.Κ. τις αποκρυπτογραφεί αυτές τις σκηνές μεταχειριζόμενος συγγραφικές πρακτικές και σύμβολα της προσφιλούς του ιστορίας τρόμου, την οποία γνωρίζει πολύ καλά. Σαν ένας μοντέρνος Ιερώνυμος Μπος τοποθετεί ένα παραμορφωτικό κάτοπτρο στα ήδη παρανοϊκά συμβάντα της καθημερινότητας, εντός του οποίου ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αντικρίζει, δυστυχώς, μόνο παραμορφωμένο το είδωλό του, αλλά το βλέπει στις απίστευτα τερατώδεις, κτηνώδεις, θηριώδεις διαστάσεις του. Απ' αυτή την άποψη ο Σ.Κ. δεν ωραιοποιεί τη διαπιστωμένη ήδη αποκρουστική πραγματικότητα. Απλώς την παρουσιάζει όπως είναι, και όπως διαμορφώνεται συνεχώς από την ίδια. Την απομυθοποιεί τελείως και την εκθέτει προ των οφθαλμών της απογυμνωμένη εντελώς από το χρυσόχαρτο του επίπλαστου πολιτισμού της, τα φανταχτερά επιτεύγματα του οποίου έχουν αρχίσει πλέον να «αυτονομούνται», να στρέφονται εντέλει εναντίον των ίδιων των δημιουργών του, λειτουργώντας ως μπούμεραγκ.

Η συμβολικά μικρή ομάδα των «διασωθέντων» που οδεύουν προς μια ανύπαρκτη σωτηρία-λύτρωση, διασχίζοντας τα ερείπια του πολιτισμού, ενέχει τη σημασία ενός μοντέρνου, παρακμιακού Δάντη, ο οποίος καταγράφει στη διάρκεια της επώδυνης πορείας του τη σύγχρονη Κόλαση. Κυρίως, όμως, καταγράφει την παρακμή και την αποτυχία του homo sapiens, αλλά και του αστικού τοπίου που αυτός εν τη αποτυχία του δεν κατόρθωσε να το μεταμορφώσει σε «ανθρώπινη κατοικία». Οι διάφορες συναντήσεις στους «κύκλους της Κόλασης» με διάφορους επιζήσαντες, ασθενείς και οδοιπόρους γενικά, απλώς υπερτονίζουν τη σημασία της πτώσης, της αποτυχίας, της απώλειας, της καταδίκης, και της τιμωρίας τελικά για την απερίσκεπτη χρήση του «δώρου», που ηθελημένα και εν γνώσει του ο σύγχρονος άνθρωπος το μεταχειρίζεται, όχι για «βοήθεια», αλλά για να το στρέψει εναντίον του, μεταμορφώνοντάς το σε όπλο αυτοκαταστροφής του.

Οι «άνθρωποι των κινητών» είναι η νέα φυλή των ανθρώπων. Την έλευσή της «ευαγγελίζεται» το θλιβερό παραμύθι τρόμου του Σ.Κ. Αναίσθητη σαν το «όργανο» που τη χαρακτηρίζει, δεν είναι σε θέση να αρθρώσει Λόγο-μήνυμα. Θαυμαστός, στην κυριολεξία, νέος, γενναίος κόσμος. Μόνο που η «μηχανή του έχει χαλάσει πριν προλάβει να τελειοποιηθεί». Μακρινός απόηχος του «Ρινόκερου» του Ιονέσκο, από τον οποίο και έλκει την καταγωγή του, «Το κινητό» του Σ.Κ. κάνει ένα βήμα πέρα απ' τον πρόγονό του. Εκεί ο συγγραφέας επισήμανε την επιστροφή στη φύση-ζώο. Εδώ επισημαίνεται η μεταμόρφωση-αποκάλυψη του τέρατος.

ΜΑΚΗΣ ΠΑΝΩΡΙΟΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 27/04/2007