Πεντζίκης, Νίκος Γαβριήλ

Ο ΝΙΚΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ γεννήθηκε από παλιά οικογένεια της Θεσσαλονίκης το 1908 και πέθανε το 1993. Πεζογράφος, ποιητής και ζωγράφος, ήταν μια από τις κορυφαίες μορφές της Θεσσαλονίκης του πνεύματος και της τέχνης. Σπούδασε οπτική φυσική και φυσιολογία στο Παρίσι (1927), βοτανική και φαρμακευτική στο Στρασβούργο (1928-29). Μετά το θάνατο του πατέρα του, διαχειρίστηκε το πατρώο φαρμακείο (1930-1953), το οποίο εξελίχθηκε σε μείζον λογοτεχνικό στέκι. Το 1933 επισκέφτηκε το Άγιον Όρος για πρώτη φορά. Ακολούθησαν άλλες 93 επισκέψεις σε διάστημα 60 ετών. Εμφανίστηκε στα γράμματα με το μυθιστόρημα Αντρέας Δημακούδης (1935). Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Το 3ο Μάτι, Μακεδονικές Ημέρες, Κοχλίας. Το 1944 πρωτοπαρουσίασε ζωγραφική του εργασία σε ομαδική έκθεση και την ίδια χρονιά εκδόθηκαν η συλλογή ποιημάτων Εικόνες και το μυθιστόρημα Ο πεθαμένος και η Ανάσταση. Έγραψε τεχνοκριτικές και δοκίμια για τον Μπουζιάνη, τον Παπαλουκά, τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα, τον Τσαρούχη. Η πρώτη ατομική έκθεση στη Θεσσαλονίκη (1951) εγκαινίασε περίοδο έντονης ζωγραφικής παραγωγής που κορυφώθηκε με την πρώτη ατομική έκθεση στην Αθήνα (1958). Η αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής (1963) ήταν το πρώτο βιβλίο του που εκδόθηκε από καθιερωμένο εκδοτικό οίκο. Το μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης κυκλοφόρησε λίγο πριν από το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1967. Η έκδοση το 1970 των πεζογραφημάτων Μητέρα Θεσσαλονίκη και Συνοδεία, καθώς και των δοκιμίων Προς εκκλησιασμό, εγκαινίασε την ιδιαιτέρως έντονη όψιμη περίοδο συγγραφικήςκαι ζωγραφικής δημιουργίας, που τροφοδοτείται από την καθημερινή –από το καλοκαίρι του 1967- συναναστροφή του καλλιτέχνη με τον Συναξαριστή του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη. Το Αρχείον (1974) αποτελεί παλίμψηστη επεξεργασία παλαιότερων ανέκδοτων κειμένων και το Πόλεως και νομού Δράμας παραμυθία (1983) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Μεγάλο μέρος του ποιητικού του έργου θησαυρίστηκε το 1988 στα Ποιήματα (Παλαιοντολογικά).