Κριτική Διεπιστημονικότητα 1

Τα άρθρα του τόμου αποτελούν προϊόν των εργασιών μιας ομάδας η οποία λειτουργεί συλλογικά με τη μορφή εργαστηρίου και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της «Κριτικής Διεπιστημονικότητας» με εκδόσεις σε ετήσια βάση. Επιδίωξη της ομάδας είναι να συμβάλει στη διεξαγωγή ενός κριτικού διαλόγου ανάμεσα στους διάφορους κλάδους της γνώσης, που θα έχει ως αποτέλεσμα όχι απλώς την ανταλλαγή ιδεών και μεθόδων αλλά την αναθεώρηση των επιστημών και των μεταξύ τους σχέσεων σε ένα νέο πλαίσιο οργάνωσης και εποπτείας όπου κεντρικός άξονας θα είναι ο άνθρωπος.

Η παραπάνω προσπάθεια δεν είναι κάτι το ουτοπικό αλλά επιτακτική ανάγκη των σύγχρονων συνθηκών. Σε μια εποχή η οποία από πολλούς θεωρείται ότι βρίσκεται στα όρια του μεταμοντερνισμού και όπου η αίσθηση ότι διερχόμαστε γενική πολιτισμική κρίση έχει γίνει κοινός τόπος, επιβάλλεται να επαναξιολογήσουμε τη διαλεκτική μεταξύ γνώσης και κοινωνίας και να ενισχύσουμε την αναδιοργάνωση των επιστημών στην κατεύθυνση του κοινωνικού προβληματισμού. Εξάλλου είναι γνωστό ότι, παρά τις εξαγγελίες για την καθαρότητα και την αντικειμενικότητα της επιστημονικής γνώσης, αυτή υφίσταται ήδη έντονη πολιτική πίεση για να υπηρετήσει σκοπούς σε βάρος του ανθρώπου: χημικά και βιολογικά όπλα, τεχνολογία ελέγχου της προσωπικής ζωής κ.ά.

Μια διεπιστημονική θεώρηση που θα αντιμετωπίζει τον αντικειμενικό κόσμο σε διαλεκτική εξάρτηση με το υποκείμενο της γνώσης, τον άνθρωπο, χρησιμοποιεί αναπόφευκτα τον κριτικό αναστοχασμό. Ταυτόχρονα, είναι υποχρεωμένη να προσεγγίσει την οπτική του άλλου και να υπερβεί τα όρια της κουλτούρας μας, για να αποκτήσει τη δυνατότητα της παρέμβασης στις πολιτιστικές μας κατηγορίες, στην προοπτική της χειραφέτησης του ανθρώπου. Σύμφωνα με το παραπάνω πλαίσιο στο οποίο προδιαγράφεται η προσπάθεια της κριτικής διεπιστημονικότητας προκύπτει η ανάγκη της προτεραιότητας στο πρόβλημα της μεθοδολογίας.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου